\n
00:48 EDT Thứ ba, 19/03/2024
hình music online

Tin mới nhất

Đăng Nhập - Đăng Ký

qua tang

> KHÓI LỬA BIÊN THÙY 1 - 07/05/2019 10:32
Chúc vui Xem thêm
Yêu cầu: Trần Minh Thương
Người nhận: Minh Thương

Thống kê truy cập

Đang truy cậpĐang truy cập : 32


Hôm nayHôm nay : 0

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 228895

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 12028574

Trang nhất » Tin Tức » Soạn Giả - Đạo diễn

Vang mãi “Tiếng hò sông Hậu”

Đăng lúc: Thứ tư - 29/10/2014 23:34 - Đã xem: 4958
Vang mãi “Tiếng hò sông Hậu”

Vang mãi “Tiếng hò sông Hậu”

Nhắc đến soạn giả Điêu Huyền, người mộ điệu cải lương nghĩ ngay đến Hội đồng Dư độc ác, cô Ba Phượng tàn nhẫn hay thiếm Tư Hậu, anh Thừa hiền lành, chơn chất của vở cải lương “Tiếng hò sông Hậu”. Gần nửa thế kỷ trôi qua nhưng câu chuyện kịch tính, nhân vật điển hình, lời thoại chuẩn mực và nhất là không gian đồng quê Nam bộ được tái hiện sinh động của “Tiếng hò sông Hậu” vẫn thu hút người xem.

Vị soạn giả sinh ra và lớn lên ở làng Nhơn Nghĩa đất Cần Thơ đã sáng tạo nên những vở diễn kinh điển.

Tài hoa

 

 Chân dung soạn giả Điêu Huyền được thờ tại nhà ông Năm Thạnh.
Ảnh: DUY KHÔI (chụp lại)

Ông Phạm Hưng Thạnh (tự Năm Thạnh), năm nay đã 79 tuổi, cháu gọi cố soạn giả Điêu Huyền bằng chú Chín, hiện đang sống trên phần đất xưa của soạn giả tài danh. Ông Năm Thạnh cẩn thận lật từng trang cuốn “Truy nguyên thân tộc họ Phạm” viết bằng tay đã nhuốm màu thời gian. Đó là tâm huyết lúc còn sống của soạn giả Điêu Huyền để con cháu “nhận tổ quy tông”. Ông Năm Thạnh còn giới thiệu những bài điếu văn của các văn nghệ sĩ, lời tâm tình của học trò trong đám tang soạn giả. Từ những tư liệu ấy cùng với lời kể của ông Năm Thạnh, hình ảnh một soạn giả tài danh của sân khấu cải lương dần được khắc họa đậm nét.

Soạn giả Điêu Huyền tên thật là Phạm Văn Điều, sinh năm 1915, tại làng Nhơn Nghĩa (thuộc xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Điền, TP Cần Thơ ngày nay). Ông là người con thứ 9 trong một gia đình có 11 anh em. Tình yêu đờn ca hình thành từ lúc ông Chín Điều theo các anh của mình tham gia Ban Đờn ca tài tử Ái Nghĩa (tên ghép của hai làng Nhơn Ái và Nhơn Nghĩa) - ban đờn ca sớm nhất ở Cần Thơ. Thời điểm học ở Trường Collège de Cantho (hiện nay là trường THPT Châu Văn Liêm), ông từng được học bổng và kết thân với nhạc sĩ Lưu Hữu Phước. Hai cậu học trò - người đàn măng-đôlin, người đàn tranh - gắn bó với nhau bằng tình yêu âm nhạc.

Cuối năm 1945, sau thời gian bôn ba ở Sài Gòn, Sóc Trăng, soạn giả Điêu Huyền về ngôi nhà ở gần Vàm Xáng, Nhơn Nghĩa, vừa tham gia kháng chiến, vừa soạn những vở tuồng nhỏ, quy tập thiếu nhi và dân địa phương diễn lại để hướng dẫn trình diễn. Nổi bật trong đó là tuồng “Thiếu nhi thời loạn”, “Giọt máu Lạc Hồng”… với nội dung tuyên truyền cách mạng. Năm 1952, soạn giả Điêu Huyền là một trong những người góp công lớn thành lập Đoàn Cải lương Lam Sơn - đoàn cải lương đầu tiên của Cần Thơ và làm trưởng đoàn. Thời kỳ này, ông sáng tác vở “Mười năm gian khổ” (tức “Chén cháo Chí Linh”) vang danh khắp vùng. Tài hoa của ông được thể hiện rõ khi ông là người viết tuồng, dàn dựng kiêm tạo tác cảnh trí cho vở diễn này. Tên tuổi ông cũng vang xa từ đó.

Các vở diễn của ông thu hút bởi ngôn từ vừa dân dã vừa mượt mà, ý vị. Tài hoa ấy thể hiện rõ từ tựa các vở tuồng: “Khách sạn Hào Hoa”, “Tìm lại cuộc đời” (viết chung), “Tiếng hò sông Hậu”… Trong “Tiếng hò sông Hậu”, ước mơ bình dị của Chơn - Lài trong thời buổi gian khổ lại được soạn giả thể hiện đẹp như thơ: “Lợp lại mái nhà dột nát, làm đám cưới thật đơn sơ, mua một cái mùng vải ta, sắm cho má một cái áo xuyến bà ba, mua một cặp gối tai bèo để thêu hai con thỏ ăn củ cải đỏ…”.

Có thể nói rằng, những tác phẩm của soạn giả Điêu Huyền đi sâu vào lòng biết bao thế hệ người mộ điệu là bởi mỗi nhân vật, dù là tuyến phụ, cũng được khắc hóa tính cách rất độc đáo. Những nhân vật chuyên bợ đỡ, “nịnh trên, nạt dưới”, hay tàn độc do Điêu Huyền “nhào nặn” như: Đại úy Gian Thành Giảo trong “Tìm lại cuộc đời”, “Bùng Binh Biền” trong “Khách sạn Hào Hoa” hay Hội đồng Dư, cặp rằng Lựu, Hương quản Lê trong “Tiếng hò sông Hậu” đã trở thành những nhân vật hình mẫu về nghệ thuật trên sân khấu cải lương.

Trọn đời nghĩa nhân

Trong “Nghệ sĩ Bạch Tuyết - Cải lương chi bảo” (NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2002), NSND Bạch Tuyết - dưỡng nữ của soạn giả Điêu Huyền đã nhận xét: “Hầu hết tác phẩm của ông đều mang tư tưởng “chở đạo” của nhà thơ yêu nước Nguyễn Đình Chiểu”. Thật vậy, xem các vở cải lương của cố soạn giả Điêu Huyền, người xem cảm nhận được sự đồng cảm, sẻ chia và ngậm ngùi với nỗi đau của từng nhân vật. Những câu thoại nói mà như khóc trong “Tiếng hò sông Hậu” phần nào nói lên điều đó: “Quần bố áo tơi qua cơn gió bấc, mưa dầm. Bao bàng rách nát, chiếu lác vạt tre, thí thân trần với muỗi về đêm như trấu vãi…”. Bởi thế, kết thúc mỗi vở tuồng của soạn giả Điêu Huyền đều chuyển tải thông điệp: Ở hiền sẽ gặp lành.

 

Soạn giả Điêu Huyền (đứng thứ hai, từ trái sang) chụp ảnh lưu niệm với các anh chị em trong gia đình. Ảnh: DUY KHÔI (chụp lại)

Con cháu và những người quen biết với soạn giả Điêu Huyền cho biết: nhân vật thầy Ba Năng trong vở “Tiếng hò sông Hậu” phảng phất hình ảnh của cố soạn giả Điêu Huyền. Năm 1935, soạn giả Điêu Huyền lập gia đình với bà Cần - con Huyện Thọ ở Long Phú, Sóc Trăng. Làm rể địa chủ, soạn giả Điêu Huyền từng 2 lần được cha vợ giao trông coi phần đất ở Mỹ Xuyên. Tại đây, ông có dịp lân la kết thân với những tá điền cực khổ, cơm không đủ no, bị địa chủ, thực dân áp bức. Nhận thấy công việc ấy không thích hợp với mình nên chỉ 2-3 năm sau, ông dẫn vợ con về làng Nhơn Nghĩa sống đời thanh bần. Đó cũng là vốn liếng để soạn giả Điêu Huyền cảm tác “Tiếng hò sông Hậu”.

Là người từng gắn bó và có nhiều kỷ niệm với soạn giả Điêu Huyền, ông Năm Thạnh ấn tượng: “Chú Chín rất chịu khó học hỏi, cầu thị và khiêm tốn”. Ông Năm kể câu chuyện cách đây vài chục năm, có cô gái đến xin soạn giả học cải lương. Soạn giả Điêu Huyền hỏi: “Vì sao cô muốn học và cô đã biết gì về cải lương”. Vậy là soạn giả miệt mài nghe cô gái trình bày, gật gù như kiểu “học trò nghe thầy giảng bài” - theo lời ông Năm Thạnh. Thói quen của ông khi suy nghĩ điều gì là vân vê 10 đầu ngón tay và gỡ phao tay. Có khi viết xong một vở cải lương, 10 đầu ngón tay ông đều rướm máu. Dù là một soạn giả bậc thầy thời bấy giờ nhưng khi viết xong một vở cải lương, ông đều nhờ mọi người góp ý, bất kể là người trong nghề hay anh em, con cháu. Khoảng cuối năm 1979, theo sự gợi ý của ông Năm Thạnh, soạn giả Điêu Huyền viết vở “Nắng lên Chùa Tháp” với bối cảnh cuộc chiến chống quân Pôn-pốt và mời ông Năm làm cố vấn quân sự. Mỗi lần ông Năm Thạnh lên TP Hồ Chí Minh thăm là soạn giả Điêu Huyền lại bắt ông thức sáng đêm để cùng ông sáng tác. Bên cạnh giường ngủ của soạn giả Điêu Huyền luôn có chiếc bàn với cây đèn nhỏ, xấp giấy, cây viết. Nửa đêm chợt giấc, nảy ra ý tưởng, soạn giả lại bật dậy viết ngay.

Có lẽ, trong số những soạn giả tên tuổi, soạn giả Điêu Huyền là người có nhiều con nuôi nhất. Các nghệ sĩ thời Bạch Tuyết, Diệp Lang, Út Bạch Lan, Ánh Hồng, Giang Châu… đều kính trọng gọi ông là Ba Chín, thầy Điêu Huyền. Soạn giả Điêu Huyền cũng là người “mài ngọc”, vén màn nhung cho biết bao nghệ sĩ tài danh. Ông tận tình hướng dẫn, dìu dắt, nắn nót cho họ từng động tác diễn, lời ca. NSND Bạch Tuyết xúc động khi nhắc về ông: “Ba nuôi lo cho tôi từng chút một, từ chỗ ăn, ngủ, giờ giấc tập tuồng, tiền lương bao nhiêu…” (“Nghệ sĩ Bạch Tuyết - Cải lương chi bảo”).

* * *

Đọc những dòng chữ nắn nót của soạn giả Điêu Huyền trong cuốn “Truy nguyên thân tộc họ Phạm”, ai cũng dễ cảm nhận được tấm lòng trân quý của ông với thân tộc, quê hương. Trong lời nói đầu, soạn giả Điêu Huyền viết rằng: “Hai chữ “bà con” tuy đơn giản mà quý hóa lắm. Nói đến bà con là nhắc nhau đến đồng chung nguồn cội ông bà, dù qua nhiều đời đã lạc họ… Thờ ơ với tình cảm đẹp này sẽ gây hối tiếc về sau cho con cháu”. Ông Năm Thạnh kể, mỗi lần về thăm quê, ông Chín lần lượt thăm hỏi từng người, từ bà con, lối xóm đến những người trong ban văn nghệ xưa do ông thành lập. Ông Năm còn giới thiệu với tôi mô hình ngôi nhà làm bằng giấy do chính tay soạn giả làm thời còn ở quê nhà. Ông Năm Thạnh nhận xét: “Giống không thể tưởng! Từ dàn cưa trước cửa đến chuồng bồ câu, buồng chuối chín đều được Chú Chín thể hiện giống hệt căn nhà ông đã ở”. Hàng cau, ngôi nhà hình chữ đinh, chiếc lu đựng nước trước nhà… được soạn giả Điêu Huyền thể hiện bằng giấy tuyệt đẹp.

Ngày 12-11-1983 (nhằm mồng 8 tháng 10 âm lịch), soạn giả Điêu Huyền qua đời sau cơn đột quỵ. Trọn một đời gắn bó với nghệ thuật, sáng tác gần 40 vở tuồng và cộng tác với 16 đoàn cải lương, soạn giả Điêu Huyền đã góp phần làm cho sân khấu cải lương thêm rực rỡ, như cách nói của dưỡng nữ Bạch Tuyết: “Một trong những người đã trao cho chúng ta chiếc chìa khóa bằng vàng để mỗi người tự mở cho mình những cánh cửa lớn, bước vào thánh đường thiêng liêng của nghệ thuật sân khấu”.

__________

Tài liệu tham khảo:

- “Truy nguyên thân tộc họ Phạm” của soạn giả Điêu Huyền (bản viết tay).

- “Nghệ sĩ Bạch Tuyết - cải lương chi bảo” (NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh, 2002)

Tác giả bài viết: Đăng Huỳnh
Nguồn tin: BCT
Đánh giá bài viết
Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Click để đánh giá bài viết

Những tin cũ hơn

Ý kiến bạn đọc

Mã an toàn:   Mã chống spamThay mới     

 

CHUYỂN ĐẾN WEBSITE...

QUY DUY TRI TRANG WEB

Share mạng xã hội

Tin ngẫu nhiên

Huy Khánh run vì cảnh nóng với bạn diễn kém 21 tuổi, phủ nhận đổ vỡ hôn nhân

Huy Khánh nói run khi được giao đóng cảnh nóng với diễn viên gọi mình là 'chú'. Anh từng tránh nhiều cảnh nhạy cảm vì muốn giữ hình ảnh với gia đình.

 

Thù lao diễn viên xiếc vẫn 200.000 đồng/buổi, NSND Phi Vũ chạnh lòng

So với các ngành nghề khác, nghệ sĩ xiếc vẫn đang chịu sự bất cập do chịu sự chi phối của quy định, tiền bồi dưỡng cho nghệ sĩ, diễn viên xiếc không vượt quá 200.000 đồng là điều khiến NSND Phi Vũ chạnh lòng.

 

Vì sao NSƯT Trinh Trinh có duyên với vai Bùi Thị Xuân

Trong vở kịch sử Việt "Tình sử Thăng Long" vừa diễn tại Nhà hát Bến Thành, NSƯT Trinh Trinh đã có những lớp diễn đầy cảm xúc với vai Bùi Thị Xuân. Cô tâm sự đó là duyên số gắn kết cô với nhân vật lịch sử này.

 

NSƯT Tú Sương, Trinh Trinh tạo điểm nhấn nổi bật cho vở "Xuân về trên đất Thăng Long"

Giữa những sàn diễn sáng đèn với vở tuồng dựa theo lịch sử Trung Quốc, thì Đồng Ấu Bạch Long dưới sự đầu tư của ông bầu Huỳnh Anh Tuấn đã ra mắt vở sử Việt "Xuân về trên đất Thăng Long" tại Nhà hát Nụ cười (Cung Văn hóa Lao động TP HCM).

 

Tiến sĩ cải lương đầu tiên của VN: U80 mỗi ngày vẫn dành 4 tiếng học ngoại ngữ

Tiến sĩ cải lương đầu tiên của Việt Nam - Bạch Tuyết từng 3 lần tự tìm đến cái chết, sau khi kết thúc 2 cuộc hôn nhân, bà lựa chọn cuộc sống "độc thân vui vẻ".

 

Lệ Thủy, Tú Trinh, Công Ninh yêu bếp cơm chay "Lòng tốt quanh ta"

Các nghệ sĩ tham gia ca cảnh "Lòng tốt quanh ta" đã hẹn một ngày không xa sẽ đến thăm bếp cơm chay 0 đồng của cụ Hồng, cụ My.

 

Nghệ sĩ Ngân Tuấn nâng đỡ con trai cố NSƯT Chiêu Hùng nối nghiệp cha

"Ngũ hổ tướng" của sân khấu cải lương tuồng cổ gồm: Ngân Tuấn, Khánh Tuấn, Chiêu Hùng, Trọng Nghĩa và Chí Linh. Trong số này, chỉ có con trai của cố NSƯT Chiêu Hùng là theo nghề diễn viên.

 

Vì sao Anh Thư từng ngừng diễn xuất?

Mỹ nhân màn ảnh, siêu mẫu Anh Thư tái xuất màn ảnh nhỏ với vai cùng tên trong phim "Hoa vương". Vai diễn mang về cho cô tình yêu thương của khán giả, giúp cô vào tốp 5 vòng bầu chọn Giải Mai Vàng lần thứ 29-2023.

 

30 năm ngọt bùi cùng Bông Lúa Vàng

Bông Lúa Vàng là một giải thưởng danh giá trong làng nghệ thuật cải lương, đến nay đã được 30 năm hoạt động, tuyển chọn không biết bao nhiêu giọng ca hay, đẹp, lạ cho bộ môn cải lương.

 

Cuộc đời thăng trầm của danh ca Mộc Lan

Giữa thập niên năm 1950, tại Sài Gòn, danh ca Mộc Lan cùng với Kim Thước và Châu Hà đã tạo nên những giọng ca vang bóng một thời. Trong đó, nữ danh ca Mộc Lan được đánh giá là người tài sắc vẹn toàn, nhưng có cuộc đời chìm nổi, truân chuyên nhất.

 

Nghệ sĩ tuồng cổ Xuân Thu qua đời

Bà là con gái út của nghệ nhân Minh Tơ, em ruột của cố NSND Thanh Tòng. Tham gia đoàn đồng ấu Minh Tơ từ nhỏ, bà là cô đào đa dạng, diễn nhiều loại vai trên sân khấu tuồng cổ.

 

Đạo diễn Hoàng Nhật Nam: Nên rà soát để các cuộc thi hoa hậu uy tín, nghiêm túc

Tại Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam ngày 22-12, đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ rằng ông và các cộng sự ở Công ty Sen Vàng "lỗ tiền bạc nhưng lời văn hóa".

 

Đan Trường bất ngờ xuất hiện trong phim Tết 2024

Trailer mới nhất của Gặp lại chị bầu hé lộ sự góp mặt của ca sĩ Đan Trường; Khả Như không sợ bị so sánh với bạn diễn; Á quân Ca sĩ mặt nạ hát nhạc phim Yêu trước ngày cưới; Bùi Lan Hương tiếp tục có duyên với nhạc phim… là những tin tức điện ảnh mới nhất, nổi bật.

 

Bí quyết "trẻ mãi không già" của vợ nhạc sĩ Tô Chấn Phong - ca sĩ Khánh Hà

Dù đã bước vào độ tuổi "thất thập cổ lai hy" nhưng ca sĩ Khánh Hà, vợ nhạc sĩ Tô Chấn Phong, vẫn khiến khán giả "ngất ngây" bởi diện mạo trẻ hơn tuổi như "cải lão hoàn đồng".

 

Nhạc sĩ Đài Phương Trang nói về việc ca sĩ hát 'Người yêu cô đơn' sai lời

Tối 22.11, các nhạc sĩ gạo cội của làng nhạc Việt như Giao Tiên, Đài Phương Trang, Nguyễn Vũ, Bảo Thu và Mạnh Quỳnh cùng góp mặt trong buổi công bố đêm nhạc Tìm nhau trao yêu thương.

 

Nghệ sĩ Lệ Thủy xúc động khi gặp lại nghệ sĩ Thành Được

Phút giây hội ngộ sau nhiều năm của hai danh ca Lệ Thủy- Thành Được đã là khoảnh khắc đáng nhớ trong đời của họ. NSND Lệ Thủy tâm sự về cuộc gặp gỡ đầy xúc động này