Lâu rồi, chị cô đơn. Những người con lớn lên và trưởng thành, những ngày sắm vai
bà hoàng trong làng kịch hài thành phố trở thành niềm quá vãng… Mỹ Chi giờ yên
ắng trong căn nhà được trang trí rất điệu đàng, chị kể về ngày đã qua bằng giọng
hào hứng, cái hào hứng pha lẫn nhiều nuối tiếc. Duy có điều, nụ cười của chị vẫn
duyên như những năm xa, khi mà chị làm mưa làm gió ở các tụ điểm hài, trên sóng
truyền hình…
1. Những năm xưa, khi mà cái tên Mỹ Chi trở thành thương
hiệu để bán vé của bất kỳ tụ điểm giải trí nào. Những ngày mà suất diễn của chị
kéo dài từ sáng cho đến tận nửa khuya. Ngày mà chị diễn lắm lúc lên đến 24 suất…
thì cũng là lúc, trúc trắc phận người.
Chị lặng lẽ đặt lên bàn làm
việc của chồng chị, một bác sĩ có tiếng, tờ giấy xin ly hôn. Anh ngớ người ra
trước quyết định của chị. Ừ, thì có người đàn ông nào không gái trai, không rượu
chè, chỉ bệnh viện, phòng mạch và gia đình lại không ngẩn người khi vợ đòi ly
dị.
Chị
nói mọi thứ đơn giản thôi, chị xin lỗi vì đã không chăm sóc được cho chồng đúng
nghĩa của một người vợ. Chị theo kiếp diễn hài, đi biền biệt… Anh làm nghề bác
sĩ, việc bận tối tăm. Sáng chạm mặt nhau một lần, tối chào nhau trước khi đi
ngủ, vậy là hết ngày. Anh nghe chị nói, lặng im.
Chị kể thương lắm. Chị
nói, hầu như diễn viên hài nào cũng chỉ cười trên sân khấu thôi. Về đến nhà, họ
trở nên dễ cau có và hay gắt gỏng vô cớ. Bởi, có bao nhiêu năng lượng để sống,
họ trút vào sân khấu hết rồi.
Đổ vỡ trong hôn nhân có ai mà không đau
lòng, nhưng đôi khi, cái duyên cái phận đến đó là đã hết. Thương chồng, chị lại
làm một việc ít người ngờ tới…
Nghệ sĩ cải lương Thanh Sang nghe chị thủ
thỉ, nói bâng quơ, ông có người cháu gái, xinh xắn. Biết đâu hết duyên phận này
đến duyên nợ kia. Chị nhờ ông đứng ra làm mai làm mối, rồi nhờ ông làm cả chủ
hôn. Ngày người phụ nữ thế vai chị sánh đôi bên người chồng cũ, cảm xúc của chị
rất khó tả. Biết là phải nói làm sao.
Giờ, họ như bạn. Chuyện gì cũng túc
tắc gọi nhau. Ai trong nhà chị bị bệnh anh nhanh chóng chạy sang thăm khám. Anh
có chuyện gì, cũng rủ chị ngồi cà phê tâm sự. Cuối tuần, họ vẫn đi ăn. Thi
thoảng, tổ chức đi chơi xa với nhau. Xong cuộc vui, thì ai lại về nhà
nấy.
Những người con của chị và anh đều thành đạt. Cô gái lớn làm phó
tổng giám đốc, cậu em kế làm trưởng phòng kinh doanh còn người con trai út đang
du học tại Singapore.
Cuộc sống với chị có khi đã là viên mãn. Nên nói
theo cách của chị thì, giờ không phải là thời điểm để chị kiếm tiền nữa, mà là
lúc chị xuất hiện trên sân khấu để làm bước đệm cho các diễn viên hài trẻ. Thật
ra, thời để kiếm tiền từ sân khấu hài qua từ hồi xa lắc. Những danh hài nổi danh
cũng xuất phát từ cái lò của chị, như Mai Sơn hay Tấn Beo…
Lâu, khi Tấn
Beo còn diễn chung với chị, đang là một cặp song tấu hài ăn khách, chị nói với
Tấn Beo: "Con tách nhóm đi. Con về kéo thằng Tấn Bo lên, đi với cô chặng đường
như vậy là đủ để trưởng thành rồi". Giá mà không có lời khuyên đó, biết cặp song
tấu thuộc dạng quái kiệt Tấn Beo - Tấn Bo cách đây vài năm có cơ hội để hiện hữu
hay không.
Mai Sơn ngồi cà phê với tôi, bao giờ cũng nhắc đến nghệ sĩ Mỹ
Chi bằng tất cả sự trân trọng của mình. Mở miệng một chị Mỹ Chi, cất tiếng hai
chị Mỹ Chi… Ngày trước, nhà ảo thuật Alicaba không giới thiệu Hoàng Sơn với Mỹ
Chi, thì Mai Sơn cũng có thể trở thành diễn viên hài có tiếng, nhưng hẳn nhiên,
chặng đường đi của anh sẽ khác. Dài hơn hoặc ngắn bớt lại, là do cái duyên…
Những diễn viên trẻ đến với Mỹ Chi, được chị chăm chút cho cả những
chuyện ngoài sàn diễn. Chị muốn họ xuất hiện trong cánh gà sân khấu với những bộ
quần áo tươm tất, chị muốn họ đi trên những chiếc xe gắn máy coi được một chút…
Mà họ vừa chân ướt chân ráo theo nghề, tiền để sinh hoạt hằng ngày là điều khó
khăn, nên những thứ phụ tùng kia đều do một tay chị lo toan. Theo kiểu "Chị cho
mày một nửa tiền mua xe, nửa còn lại, bao giờ mày có mày trả cho chị". Mà bao
giờ là biết đến bao giờ, nên thôi…
2. Ngày Mỹ Chi chắp tay trước mặt bố
chị, xin phép cho chị được trở thành sinh viên của Khoa Cải lương, Học Viện Quốc
gia Âm nhạc, thuở đất nước còn loạn ly, bố chị đã giận đến tím mặt. Ông vốn là
dân kinh doanh có tiếng ở Sài Gòn, Mỹ Chi không thuộc dòng trâm anh thế phiệt,
nhưng cũng được liệt vào dạng tiểu thư trứng mỏng, nên tự dưng đòi theo nghiệp
con hát ngủ đình thì có ông bố nào mà không giận.
Chị kể, chị khóc hết
nước mắt. Khóc quá thì bố chị cũng phải chiều. Mà có dễ đâu, ngày đó thi vào Học
viện Quốc gia Âm nhạc khó khủng khiếp. Chị lén gia đình đi thi, chắc là do cái
nghiệp vận vào thân từ sớm, nên ngày ra trường, chị đỗ thủ khoa. Nhiều đoàn hát
mời chị làm đào chánh, chị cứ so đo đong đếm vì ngại chuyện này, e dè chuyện
kia.
Thời điểm ấy, ký hợp đồng với đoàn hát lớn sống cũng tương đối khỏe,
nhưng có điều, khi bỏ ngang hợp đồng để từ đoàn này về với đoàn khác nhằm kiếm
lương cao hơn, thì số tiền bồi thường hợp đồng là rất lớn.
Mà cũng ngộ,
đào chánh là linh hồn của toàn đoàn, là con át chủ bài, là cái cần câu cơm. Đào
chánh được biệt đãi không khác gì bà chúa của đoàn. Nhân viên trong đoàn ngủ vạ
vật đâu không biết, đào chánh phải có người hầu. Người hầu luôn túc trực bên
cạnh, từ chuyện cơm ăn nước uống cho đến giặt áo chải đầu… Người hầu là những
nghệ sĩ trẻ đang cố gắng kiếm tìm một danh vọng.
Khi mà bố đại diện cho
chị ký hợp đồng với đoàn hát nọ, chị không biết mình cũng trải qua quá trình
kiếm tuổi tên bằng con đường… ở đợ đúng nghĩa của danh xưng này. Trong một lần
ông đi công tác ở Vũng Tàu, cũng là lúc đoàn hát của chị trưng biển quảng cáo
suất diễn ở nơi này.
Thương con gái, giữa trưa ông lẳng lặng vào đoàn xem
con mình tập tuồng như thế nào. Trái ngược với những gì chị đã kể trong thư,
trước mắt ông là cảnh chị đang nằm dưới giường, ngóng mắt chờ đào chánh sai bảo.
Chị bị buộc về lại Sài Gòn ngay trưa hôm đó. Lần này, chị không còn cơ
hội để nài nỉ, để khóc, để van xin hay mong ông nghĩ lại. Bởi, có người cha nào
mà không xót lòng khi thấy con gái mình phút chốc trở thành người ở của kẻ khác.
Trong lúc, tư duy ông vẫn đang hình dung về ngày chị nổi tiếng, như khi chị ước
mơ.
Sài Gòn những ngày buồn bã sẽ kéo dài mãi, nếu như ông chủ của đoàn
Tân Dân Nam, là nghệ sĩ Anh Lân không tìm đến chị. Thêm một lần bố chị nhượng bộ
con gái, chị được đứng trên sân khấu kịch từ thời điểm ấy. Vở Cô gái út đóng
đinh nghệ danh Mỹ Chi trong lòng khán giả. Chị được Đài Truyền hình cho phép
thành lập ban kịch riêng, được diễn trên đài. Cùng với những Thẩm Thúy Hằng, Kim
Cương… đoàn kịch chị có riêng một chỗ đứng, vững chắc. Mà theo như lời chị, thì
chị là chủ nhiệm trẻ nhất trong số ít ỏi những đoàn kịch được Đài Truyền hình
cho phép thành lập.
3. Ngày trước, không có danh hiệu là nghệ sĩ hài,
danh hài hay vua hài gì gì cả. Mấy ai chịu theo nghiêp đóng hài. Khán giả gọi họ
là con hề hoặc thằng hề. Họ chỉ đứng trên sân khấu khi bộ phận chuẩn bị sân khấu
cần thời gian để thay đổi phông cảnh. Họ sẽ thoại vài câu ba lăng nhăng để chọc
cười khán giả, xong lại biến mất vào cánh gà. Họ được xếp vào hàng chiếu dưới…
Có cũng được, không có cũng không sao.
Nghệ sĩ Mỹ Chi và danh
hài Tùng Lâm.
Giới nghệ sĩ hài thành phố cho đến giờ, vẫn nhớ ơn cố
Thủ tướng Võ Văn Kiệt. Nếu như ông không lập ra cuộc thi "Tiếng cười sân khấu"
để phong tặng danh hiệu mỹ miều là danh hài cho những người theo mảng hài, thì
chắc là, họ không có chỗ đứng trong làng giải trí như hiện nay.
Thủ tướng
tạo nên danh hài, thì quái kiệt Phi Thoàng, bố ruột của diễn viên cũng thuộc
hàng quái kiệt Phi Phụng, cho ra đời thể loại hài song tấu. Hài song tấu là kiểu
hài tối giản, người này tung, người kia hứng… cứ đối đáp qua lại kiểu cà tửng cà
tưng mà khán giả cười đến gập người.
"Chú Phi Thoàng ngày đó diễn có
duyên khủng khiếp. Chú chuyên cải biên lại những bài hát nổi tiếng. Đương nhiên,
cải biên theo kiểu chọc cười vừa phải, chứ không cải biên như mấy đứa hài ở… đám
ma bây giờ đâu. Giờ, họ cải biên bậy bạ không chịu được", chị nói.
Hỏi
chị là chị còn nhớ những bài hát cải biên của quái kiệt Phi Thoàng không, chị
trả lời nhanh, nhớ chứ. Rồi chị hát "Tôi lấy vợ tôi, được mười lăm tháng, vợ tôi
buôn bán, còn tôi nấu cơm lo dọn dẹp nhà… Nhưng mới hồi hôm, gặp người hàng xóm,
người ta cho biết, rằng tôi tới đây sẽ bị mọc sừng"… Một đoạn cải biên từ bài
hát nổi tiếng Duyên quê của cố nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ.
Cái tên của chị đã
xác tín cho tài năng, đã đủ bảo chứng cho tuổi tên, nên nhắc thêm về những giải
thưởng chị đạt được hóa ra thừa. Mà chị tài lắm, có những câu nói rất đỗi bình
thường, qua khuôn miệng của chị bỗng chốc trở thành chuyện hài không thể
tả.
Trong khoảng lặng của buổi trò chuyện, chị nói về nỗi nhớ ánh đèn sân
khấu. Nỗi nhớ khiến không nghệ sĩ nào có thể nguôi ngoai, ngay cả khi không còn
đủ sức để đứng dưới đánh đèn. Họ nhớ khán giả, nhớ son phấn, nhớ không
khí…
Cái nhớ quắt quay, nhớ đôi khi không chỉ là nhớ, mà là nghiện. Tôi
thưa với chị là nói nghiện ánh đèn sân khấu có chính xác không. Chị bảo, chính
xác lắm chứ.
Đã có một Mỹ Chi lừng danh trong làng hài thành phố, giờ lại
có một Mỹ Chi lặng lẽ trong phòng khách, ngồi kể với tôi những điều được mất. Tự
dưng, cái cảm giác của những người từa tựa như Kép Tư Bền lại ập về choán hết tư
duy.
Mười lăm năm trước, trong căn nhà nhỏ ở quê, trước cái tivi trắng
đen có dây điện nối vào bình ắc-quy. Cái tivi mà tôi nhớ, chỉ tiếp sóng được duy
nhất hai đài. Ngày ấy, gần như tất cả hàng xóm của tôi đều nín thở để nhìn Mỹ
Chi diễn trong khung hình.
Mỹ Chi, dẫu danh vọng đã xa vắng, nhưng vẫn đủ
sức để trở thành thần tượng
Ngô Luân - ANTGCT số 120
Ý kiến bạn đọc