Thành phố Bắc Ninh bảo tồn, phát huy Di sản Dân ca Quan họ
Thứ sáu - 27/05/2016 17:36
Quan họ BẮC nINH
Là nơi khởi nguồn của Dân ca Quan họ - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, thành phố Bắc Ninh hội tụ 31/44 làng Quan họ gốc và 32/41 nghệ nhân của tỉnh Bắc Ninh.
.
Một tiết mục Quan họ trong chương trình giao lưu “Canh hát Quan họ đêm Rằm” lần thứ II.
Những năm qua, cùng với sự phát triển toàn diện trên các lĩnh vực, thành phố Bắc Ninh luôn quan tâm đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của Di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh với nhiều giải pháp đồng bộ, có hiệu quả như: Phục dựng các nghi lễ truyền thống và không gian sinh hoạt văn hóa Quan họ; tổ chức truyền dạy Quan họ cho cán bộ, công chức và đưa chương trình dạy hát Dân ca Quan họ vào các trường phổ thông. Ở các CLB, hoạt động truyền dạy cũng diễn ra thường xuyên, đều đặn cho thế hệ thanh thiếu niên và những yêu mến Quan họ do chính những nghệ nhân và anh hai, chị hai dày dặn vốn liếng tận tình chỉ bảo. Gần đây nhất, phường Vạn An mở lớp truyền dạy Dân ca Quan họ cho hơn 50 học viên có độ tuổi từ 16 đến 50 là thành viên trong Câu lạc bộ văn nghệ của các khu, các nhà trường thuộc phường. Có thể thấy, sinh hoạt văn hóa Quan họ truyền thống được khôi phục và duy trì ở nhiều làng Quan họ gốc của thành phố, tiêu biểu như Đào Xá, Viêm Xá, Đương Xá, Châm Khê, Bồ Sơn… Mỗi làng Quan họ gốc đều có từ 3-4 thế hệ nối tiếp gìn giữ hàng trăm làn điệu Quan họ cổ. Các nghệ nhân hết lòng truyền dạy nghệ thuật ca hát cùng những quy tắc ứng xử, phong cách lối sống, lối chơi đặc trưng của Quan họ làng mình. Phong trào ca hát Quan họ phát triển rộng khắp ở nhiều cơ quan, đơn vị và lan tỏa đến hầu khắp xóm làng, khu phố. Hiện nay, toàn thành phố có 12 CLB Quan họ xã, phường và 71 CLB Quan họ thôn, khu phố với gần 2.000 liền anh, liền chị cùng những người yêu mến Dân ca Quan họ tham gia hoạt động thường xuyên. Chính những nghệ nhân, tổ đội văn nghệ và CLB Quan họ của thành phố Bắc Ninh là lực lượng giữ vai trò nòng cốt trong việc quảng bá, giới thiệu nghề chơi Quan họ truyền thống đến với du khách trong và ngoài nước mỗi khi có dịp thăm miền Kinh Bắc. Họ cũng là lực lượng chủ yếu tham gia và có nhiều đóng góp tích cực vào các sự kiện sinh hoạt văn hóa nghệ thuật lớn của tỉnh như: Hội thi hát Dân ca Quan họ đầu xuân, Festival Bắc Ninh, ngày lễ, kỷ niệm trọng đại của tỉnh cũng như thành phố…
Quan họ mời trầu trong lễ hội làng Diềm (xã Hòa Long, thành phố Bắc Ninh)
Đáng chú ý, từ năm 2015, thành phố tổ chức chương trình giao lưu “Canh hát Quan họ đêm Rằm” vào ngày Rằm của những tháng giữa quý trong năm. Đây là hoạt động nhằm tiếp tục thực hiện đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị Di sản văn hóa phi vật thể Dân ca Quan họ Bắc Ninh và Ca trù giai đoạn 2013-2020”. Quan trọng hơn, việc tổ chức canh hát đêm Rằm còn giúp mối quan hệ giữa các bọn, các làng Quan họ ngày thêm gắn bó mật thiết. Những mối tình đoàn kết thủy chung, bền chặt giữa “chạ anh chạ em” như: Diềm với Bựu, Khả Lễ với Hòa Đình, Đào Xá-Thị Cầu, Hữu Chấp với Khúc Toại, Bồ Sơn với Y Na, Bồ Sơn với Khả Lễ… được nối dài qua hàng trăm năm là minh chứng cho sức sống trường tồn của Di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Qua ba lần tổ chức, canh hát Quan họ đêm Rằm với sự tham gia dẫn dắt của NSƯT Xuân Mùi, nguyên Phó Giám đốc Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh để lại nhiều dấu ấn đối với công chúng. Qua mỗi canh hát, những người yêu mến văn hóa Quan họ có cơ hội hiểu sâu sắc hơn về nguồn gốc, lề lối, quy tắc của một canh hát Quan họ truyền thống. Ngoài ra, nhiều khái niệm trong “nghề chơi” độc đáo, lắm công phu hay ý nghĩa của trang phục, cách chơi Quan họ, hệ thống các giọng lề lối; các giọng lẻ, giọng vặt và giã bạn cũng được giải thích cặn kẽ có kèm minh họa để thế hệ trẻ ngày nay cảm nhận đầy đủ hơn giá trị đặc sắc, tinh túy của Di sản văn hóa Quan họ.
Mặc dù vẫn còn những hạn chế nhất định trong khâu tổ chức, lớp trẻ tham gia canh hát còn khiêm tốn, khán giả đến thưởng thức chủ yếu là thành viên của các CLB Quan họ nên sức lan tỏa chưa thật sự sâu rộng. Dẫu vậy, canh hát Quan họ đêm Rằm là một hoạt động sáng tạo cần tiếp tục được duy trì nhưng cần phải có sự nghiên cứu đổi mới hơn nữa, tránh sự nhàm chán, rập khuôn để hấp dẫn đa dạng đối tượng công chúng, góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Dân ca Quan họ Bắc Ninh.
Tin Tức
Tin Tức Hoạt Động
