Đang truy cập : 629
•Máy chủ tìm kiếm : 2
•Khách viếng thăm : 627
Hôm nay : 42179
Tháng hiện tại : 1297061
Tổng lượt truy cập : 80274176
Vẫn ở vị trí chỉ huy, yểm trợ cho dàn diễn viên trẻ thể hiện xuất sắc các vai diễn trong tác phẩm sử Việt, NSƯT Chí Linh, Vân Hà đã tạo thêm dấu ấn mới cho sự nghiệp.
CÔ ÚT & NGƯỜI MỘ ĐIỆU
Nhớ Út!
Mấy lần NSƯT Út Bạch Lan về Cần Thơ biểu diễn, tôi đều có dịp trò chuyện với bà. Hiền lành, dung dị với nụ cười nhẹ nhàng, bà luôn xưng "Út" khi nói chuyện. "Út nói nghe nè…"- câu nói từ tốn mà chân tình khiến tôi, và hẳn nhiều người khác, không thể quên khi nhắc đến bà.
Mấy năm trước, tuổi đã gần 80, nhưng NSƯT Út Bạch Lan vẫn cùng các nghệ sĩ thân thiết thành lập CLB Sân khấu Lạc Long Quân, tạo sân chơi cho anh em sống trọn lòng trên sân khấu. Năm 2013, trong lần về Cần Thơ để giao lưu giữa CLB Sân khấu Lạc Long Quân và CLB Nghệ thuật cải lương Trấn Giang (Cần Thơ), trong tà áo dài đen huyền, bà trải lòng hát vọng cổ rồi diễn cải lương. Nhiều người đã rớt nước mắt khi nghe bà ca bài "Hoa Lan Trắng", tới màn dạo nhạc bà ngồi thừ trên bục gỗ vì mệt. Vậy mà khi nhịp song lang vừa gõ, bà lại thổn thức với cung điệu Xàng xê. Xong bài ca, bà trần tình: "Út xin lỗi quý vị. Út hơi mệt!". Với tôi, đó là lòng tự trọng đáng quý của một nghệ sĩ trọn đời "rút ruột nhả tơ".
Có lần tôi hỏi bà nghĩ sao về sân khấu cải lương hiện nay, bà cười hiền: "Út thấy bạn trẻ bây giờ cũng còn thương cải lương nhiều lắm!". Khi hỏi về cuộc đời và sự nghiệp ca hát của NSƯT Út Bạch Lan, bà rất "kiệm lời". Có lẽ, những gì trân quý nhất, bà đã dành trọn trong giọng ca của mình. Ấn tượng của tôi về bà còn là cách đây hơn chục năm trước, tôi tình cờ nghe bà hát bài vọng cổ "Hoài Hận- Thủy Chung" của soạn giả Nam Nhi, viết về đúng vùng đất quê hương tôi. Mỗi bận nghe NSƯT Út Bạch Lan ngân vọng: "Dẫu Ngã Năm Bình Minh con nước có trôi lững lờ năm ngã. Nhưng lòng hứa duyên ưa thì không thay đổi bao giờ…" cứ như bà đang nói hộ ai đó trên mảnh đất quê hương. Giờ về quê, mỗi lần đi qua Sân Gạch, Cây Bàng, Nhà Ngang- những địa danh trong bài vọng cổ đó, tôi lại như nghe giọng ca của bà vang vọng trong tâm trí.
Mới đây, NSƯT Út Bạch Lan cùng nhóm nghệ sĩ trẻ trong CLB Sân khấu Lạc Long Quân tập vở "Mẹ ngồi sàng gạo", dự kiến sẽ diễn đêm 27-10-2016 để gây quỹ học bổng từ thiện. Bà vẫn miệt mài trên sàn tập dẫu sức khỏe như mành trước bão. Cuối cùng, một nghệ sĩ trẻ đành thay vai cho bà do sức khỏe ngày càng đuối dần. Và rồi, Út đã mãi ra đi…
NSƯT Út Bạch Lan với người mộ điệu cải lương ở Cần Thơ.
Đời buồn Hoa Lan Trắng
NSƯT Út Bạch Lan có nhiều vai diễn để đời, nhiều bài ca cổ gắn liền với tên tuổi của bà. Vậy nhưng đi tới đâu, người ta vẫn muốn nghe bà ca "Hoa Lan Trắng". Đó là bài ca cổ mà NSND- soạn giả Viễn Châu viết tặng riêng cho bà. Không biết có phải người soạn giả tài hoa ấy đã nói lên tiếng lòng đằm sâu hay không mà mỗi lần giọng ca Út Bạch Lan cất lên là nghe như oằn nặng, nghẹn lòng đến người nghe cũng ứa nước mắt: "Màu hoa trắng là loài hoa lan trắng. Lạc lõng mùi hương giữa núi rừng. Giữa khoảng xuân thời phai sắc thắm. Bây giờ hương nhụy có còn không...".
Nếu như nghệ sĩ nổi danh cùng thời xuất thân là "con nhà nòi" hay giàu có thì NSƯT Út Bạch Lan lại bắt đầu bằng những chuỗi ngày hát rong. Mồ côi cha, từ nhỏ mẹ con bà đã đùm túm lên Sài Gòn làm mướn kiếm sống. Cùng cảnh ngộ đó còn có mẹ con của anh Dậm mù (tức danh cầm Văn Vỹ sau này). Cậu bé Dậm 15 tuổi, biết đờn ghi ta cổ, đêm đêm ở sạp thịt, dạ cầu, dạy cho cô Út, 11 tuổi, ca vọng cổ. Vậy rồi anh em rong ruổi đời hát rong kiếm sống. Tiếng ca cô Út buồn mà xuyến xao lòng người từ đó. "Tiếng lành đồn xa", danh ca Cô Năm Cần Thơ nghe tiếng và tìm hiểu về đôi trẻ hát rong này. Chính Cô Năm Cần Thơ đã đặt cho bà nghệ danh Út Bạch Lan và anh Dậm nghệ danh Văn Vỹ. Rồi từ đó, Út Bạch Lan vô đoàn hát, trở thành "gương mặt bán vé" của nhiều đại bang như Thanh Minh, Kim Chưởng…
Ngay sau đó, cặp đôi Út Bạch Lan- Thành Được trở thành ngôi sao sáng với những nét diễn ăn ý, mùi mẫn. Họ gá nghĩa vợ chồng nhưng hạnh phúc chưa được gang tay thì "đường ai nấy đi". Bà được xem là một nghệ sĩ nhân hậu bậc nhất. Thời còn sống chung với nghệ sĩ Thành Được, bỗng người phụ nữ lạ mang đến giao con cho bà, nói là của con Thành Được. Bà ngậm đắng nhận nuôi, không phải 1 lần mà đến 3 lần như vậy. Ngày chia tay Thành Được, bà không dám giao 3 con vì sợ tính đào hoa của chồng sẽ làm các con khổ, dù chỉ là con "tầm gửi". Khi các con lớn, những người mẹ ấy lại tìm về nhận con. Bà lại nuốt nước mắt lần nữa vì không muốn thấy cảnh mẫu tử chia lìa. Chuyện đời của NSƯT Út Bạch Lan trở thành huyền thoại như thế.
"Sầu nữ" của cải lương Nam bộ
NSƯT Út Bạch Lan tên thật là Đặng Thị Hai, sinh năm 1935 tại Đức Hòa, Long An. Sau thời gian lâm bệnh nặng, bà mất vào khuya 4-11-2016 tại TP Hồ Chí Minh, thọ 81 tuổi. Với giọng hát mùi mẫn trời cho, NSƯT Út Bạch Lan nổi tiếng với những vở cải lương kinh điển như "Thuyền ra cửa biển", "Thần nữ dâng ngũ linh kỳ", "Con gái chị Hằng", "Nửa đời hương phấn", "Áo trắng nàng Mộng Trinh"... |
NSƯT Út Bạch Lan để lại nhiều dấu ấn đậm nét trong các vai diễn cổ trang nhưng khán giả mộ điệu cải lương hẳn sẽ chẳng thể nào quên được những vai diễn trong các tuồng xã hội như "Tấm lòng của biển", "Nửa đời hương phấn", "Con gái chị Hằng", "Tuyệt tình ca"… Ai mê cải lương, sẽ nhớ hoài người phụ nữ ốm o nghẹn ngào khi nhắc về người chồng mất tích năm nào trong tuồng "Tuyệt tình ca": "Đây, bộ bà ba lụa lèo mà chồng tôi bận hai mươi năm về trước. Lượt sau cùng ảnh bận là buổi tối mà sáng ra ảnh ra bến Mỹ Thuận để về tỉnh Mỹ Tho. Hơi hám của chồng tôi, tôi còn giữ đến bây giờ…". Vai diễn này cùng với NSND Út Trà Ôn trong vai người chồng, như một hình mẫu cho cải lương Nam bộ. Hay một cô The, cô Hương với cuộc đời truân chuyên để rồi phải quy y nơi cửa Phật trong "Nửa đời hương phấn" mà NSƯT Út Bạch Lan từng lấy nước mắt của bao thế hệ khán giả. Nhiều người mê cải lương vẫn hay nói rằng, hiếm khi thấy NSƯT Út Bạch Lan đóng vai ác, vai dữ mà toàn những vai hiền lành, khổ sở, bị áp bức. Chỉ những vai đó bà mới diễn thật, thật như đời mình vậy.
NSƯT Út Bạch Lan là tấm gương về người nghệ sĩ tận tâm, yêu nghề, kính nghiệp, khổ luyện và trách nhiệm khi đứng trên sàn diễn. Kỹ thuật ca ngâm trau chuốt, lối diễn quen thuộc nhưng không lối mòn, cũ kỹ là dấu ấn trong sự nghiệp của bà. Đặc biệt, cùng với NSND Út Trà Ôn, NSƯT Út Bạch Lan là người có đóng góp lớn vào sự hoàn thiện và đại chúng của bản vọng cổ nhịp 32 với cách ca mùi mẫn, chia hơi, chẻ nhịp đặc trưng.
* * *
Xin cúi đầu tiễn biệt người nghệ sĩ tài hoa, nhân hậu về cõi vĩnh hằng.
Bài, ảnh: ĐĂNG HUỲNH
Nghệ sĩ thương tiếc NSƯT Út Bạch Lan Trên trang mạng xã hội facebook, nhiều nghệ sĩ Việt đã cập nhật những dòng trạng thái, hình ảnh bày tỏ tiếc thương trước sự ra đi của "Sầu nữ" Út Bạch Lan. NSƯT Hoài Linh chia sẻ: "Lại vừa nghe tin một cây đại thụ của cải lương Việt Nam ra đi. Xin vĩnh biệt nghệ sĩ ưu tú, sầu nữ Út Bạch Lan. Nguyện cầu hương hồn Má sớm về cõi Phật. Xin chia buồn cùng gia đình và khán giả mộ điệu cải lương". Còn với NSƯT Hữu Quốc, những lần đứng chung trên sân khấu hoặc được sự chỉ dạy từ người thầy lớn trong làng sân khấu, là những kỷ niệm anh không thể quên. NSƯT Hữu Quốc nghẹn ngào: "Con sinh sau đẻ muộn nhưng cũng may mắn có được những kỷ niệm với bà Út! Con cám ơn bà Út đã giúp con". Cùng chung cảm xúc đó, ca sĩ Long Nhật cho rằng, sự ra đi của "Sầu nữ" Út Bạch Lan là tổn thất lớn lao cho sân khấu cải lương Việt Nam. Đồng nghiệp mất đi một người thầy lớn, khán giả mất đi một nghệ sĩ tận tâm với nghề. Hơn 60 năm theo nghề hát xướng, bao thăng trầm trong cuộc sống và nghề nghiệp, NSƯT cho trôi theo dòng đời, chỉ giữ lại cho mình tình yêu nghệ thuật và tâm nguyện trao truyền cho thế hệ mai sau. Bởi thế, NSƯT Thoại Mỹ, người từng được nghệ sĩ Út Bạch Lan dìu dắt từ những buổi đầu chập chững vào nghề đã viết: "Còn đau đớn nào hơn. Vĩnh biệt "sầu nữ" Út Bạch Lan- người nghệ sĩ tài danh. Mong Người ra đi thanh thản". Với riêng tôi, và nhiều người mộ điệu khác, điều tiếc nuối là đến cuối đời, người nghệ sĩ tài sắc này vẫn chưa được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân. Có lần trả lời báo chí, bà thẳng thắn: "Tôi không muốn xin danh hiệu". Với bà, chưa bao giờ bà nghĩ đến chuyện được mất danh hiệu mà chỉ vui khi tên tuổi mình còn sống trong lòng công chúng. Quả vậy, với nhiều người, Út Bạch Lan là một nghệ sĩ cao trọng trong lòng nhân dân. Duy Lữ |
Mã an toàn:
Vẫn ở vị trí chỉ huy, yểm trợ cho dàn diễn viên trẻ thể hiện xuất sắc các vai diễn trong tác phẩm sử Việt, NSƯT Chí Linh, Vân Hà đã tạo thêm dấu ấn mới cho sự nghiệp.
Ý kiến bạn đọc