NSƯT - đạo diễn Đoàn Bá: 'Chế nhảm không đủ tầm nâng cấp cải lương

NSƯT Đoàn Bá và con gái Đoàn Mai Trang

NSƯT Đoàn Bá và con gái Đoàn Mai Trang

'Thể loại nào cũng cải biên được, nhưng nếu chế tốt thì người ta chấp nhận, còn làm không tốt thì người ta không chấp nhận, thế thôi. Chế nhảm không đủ tầm để nâng cấp cải lương đâu', NSƯT Đoàn Bá nhận xét.
76 tuổi đời, hơn 50 năm tuổi nghề, ''gia tài'' lớn nhất của NSƯT - đạo diễn Đoàn Bá, nguyên Giám đốc Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang là quá trình ông làm việc, sáng tạo với trên dưới 300 vở diễn. Nhân dịp trở lại với dự án nhạc kịch, NSƯT Đoàn Bá đã chia sẻ cùng Thanh Niên những trăn trở dành cho nghệ thuật.
* Thưa NSƯT Đoàn Bá, ông nhận định thế nào về tình hình cải biên cải lương hiện nay?
- NSƯT Đoàn Bá: Bản thân cải lương đã cải biên rồi và người ta quen thưởng thức nó giao kết với thể loại khác như tân cổ giao duyên hay thậm chí bây giờ đưa cả cải lương vào nhạc kịch, dàn nhạc giao hưởng, những cải biên đó người ta vẫn chấp nhận hoàn toàn. Thể loại nào cũng cải biên được, nhưng nếu chế tốt thì người ta chấp nhận, còn làm không tốt thì người ta không chấp nhận, thế thôi.
* Vừa qua nhiều người cho rằng vở cải lương Tô Ánh Nguyệt bị cải biên “lố”, gây phản cảm. Nhận xét của ông như thế nào, thưa ông?
- Vở này tôi thấy người ta nói nhiều rồi, cải biên sai với thẩm mỹ của quần chúng thì chúng ta phải coi lại. Chế nhảm không đủ tầm để nâng cấp cải lương đâu.
* Nhiều nghệ sĩ lại cho rằng nếu không chế thì khó có thể tạo đột phá để loại hình nghệ thuật này phù hợp hơn với thị hiếu của khán giả trẻ…
- Muốn đột phá cải lương không phải không có cách, khi đã đột phá thì nó sẽ nổi lên ghê gớm lắm, quan trọng là phải hợp với ý thích của quần chúng.
* Vậy thưa ông, làm sao để đột phá mà vẫn phù hợp với thẩm mỹ của khán giả?
- Nhiều người nghĩ phải làm cái gì ghê gớm lắm mới vực dậy nghệ thuật truyền thống. Thật ra đâu có gì dữ dội lắm đâu. Tôi vẫn cho rằng nên giữ bản gốc của nó, cái gì quần chúng đã quen thuộc thì phải bảo lưu nội dung, nếu muốn làm mới nó thì phải tập trung xây dựng hình thức.
Vấn đề này liên quan rất nhiều việc. Hiện chúng ta đang làm nghệ thuật kiểu thô sơ, không chú trọng hình thức. Mà hình thức là cái quan trọng lắm, nó là khâu trang trí, ánh sáng, âm nhạc, hậu đài, trang phục… Tất cả phải cùng hoàn hảo chứ không thể sơ sài khâu nào được.
NSƯT - đạo diễn Đoàn Bá: 'Chế nhảm không đủ tầm nâng cấp cải lương' - ảnh 1
Theo NSƯT - đạo diễn Đoàn Bá, cải cách cải lương là phải nâng cao hình thức để hấp dẫn người xemẢNH: THỊNH ĐỖ
* Ông có thể chia sẻ thêm về việc xây dựng hình thức thế nào để nâng tầm cải lương trở lại với vị trí vốn có, như dòng nhạc bolero đang quay trở lại hiện nay?
- Tôi nói như thế này, tôi từng có dịp đến Tô Châu, Hàng Châu (Trung Quốc) xem vở Lương Sơn Bá - Chúc Anh Đài do đạo diễn Trương Nghệ Mưu dàn dựng. Nội dung nó vẫn như thế thôi, "cũ xì" bốn chục năm rồi có gì mới đâu, nhưng mà vé sốt kinh khủng lắm, người ta phải mua vé trước cả năm. Cái này nằm ở vấn đề đầu tư, làm sao để nâng cái hình thức lên. Như chi tiết khi Chúc Anh Đài đến mộ Lương Sơn Bá, mộ nứt lên và cả hai chui xuống lòng đất, xem trực tiếp rất mãn nhãn. Tất cả nằm ở việc dàn dựng thôi.
* Để đầu tư vào mặt hình thức hoàn chỉnh, một vở diễn phải đầu tư bao nhiêu thưa ông?
- Chưa nói đến vấn đề ăn bớt ăn xén, dàn dựng một vở cải lương chuyên nghiệp có thể lên đến hàng tỉ đồng vẫn chưa thấm vào đâu. Năm ngoái tôi nghe có vởMai Thúc Loan của Nhà hát Cải lương Việt Nam đầu tư 3 tỉ đồng, hay vở Hamletcủa sân khấu Nhà hát kịch Việt Nam vừa rồi 2 tỉ đồng cũng chưa thấy gì cả. Nói về con số thì khó nói lắm, tiền bạc cũng chưa phải quan trọng hàng đầu, còn ý thức đưa công nghệ mới vào nữa. Để dàn dựng tốt cần có chuyên gia học thuật thẩm mỹ hướng dẫn cho họ.
* Đời sống nghệ sĩ cải lương hiện tại như thế nào ạ?
- Anh em hiện vẫn làm theo quán tính thôi, tài năng có bao nhiêu mang phục vụ bấy nhiêu chứ chưa có điều kiện kinh tế tài chính để nâng chất. Mà đưa những cái điều kiện anh em không có thì mình nói làm gì. Anh em chỉ biết hát show, dựa trên kinh nghiệm cũ, dựng tuồng cũ. Những vở như Tô Ánh Nguyệt, Đời cô Lựu… kịch bản lấy nước mắt khán giả lên đến đỉnh rồi, muốn hơn nữa thì phải đầu tư vào hình thức thôi. Tôi và các anh em đã già rồi, bây giờ cần lớp trẻ và trông vào chúng nó. Chúng ta không thể cạnh tranh với thế giới bằng nội dung nữa đâu.
* Được biết sắp tới ông có dự án nhạc kịch đầu tư 10 tỉ đồng, ông có thể chia sẻ cụ thể hơn?
- Ở độ tuổi đã nghỉ hưu, con cháu đề huề, khi tôi cho biết đầu tư dự án nhạc kịch lớn với chi phí hơn chục tỉ đồng nhiều người bất ngờ lắm. Nhưng nghệ thuật nó đã là cái máu của mình rồi. Tôi cùng các con gái (diễn viên Đoàn Mai Phương, Đoàn Mai Lan, Đoàn Mai Trang - PV) hiện đang sinh sống tại nước ngoài cùng trở về và bên cạnh cha thực hiện vở nhạc kịch để đời này. Bên cạnh đó, dự án nhạc kịch lần này còn có sự tham gia của nhạc sĩ Đức Trí trong vai trò giám đốc âm nhạc, biên đạo múa Tấn Lộc phụ trách chuyên môn nhảy múa. Hi vọng sẽ mang đến cho khán giả một cái nhìn mới mẻ về nhạc kịch - cải lương vào dịp Tết 2017.
* Xin cảm ơn ông đã chia sẻ!
NSƯT - đạo diễn Đoàn Bá là một "cây đại thụ" của làng sân khấu VN. Rất nhiều nghệ sĩ - đạo diễn thành danh hiện nay từng là học trò của đạo diễn Đoàn Bá, hiện vẫn gọi ông là thầy. Ông từng giữ vị trí Giám đốc Nhà hát cải lương Trần Hữu Trang và là một trong những đạo diễn cải lương rất nổi tiếng. Khi rời nhà hát, ông lại dàn dựng kịch, phả vào những vở kịch cái phong cách vừa trữ tình lãng mạn, vừa hào sảng bay bổng của sân khấu cải lương Nam bộ.
Đoàn Mai Phương, Đoàn Mai Lan đều là những diễn viên nổi tiếng được khán giả yêu mến với loạt kịch Trong nhà ngoài phố trước đây. Đặc biệt, con trai của nghệ sĩ Đoàn Bá là đạo diễn Đoàn Bình - hiện đang thực hiện nhiều gameshow truyền hình cũng dành thời gian phụ cha và các chị trong dự án lần này.
Hiện tại, vở nhạc kịch đang trong giai đoạn ráo riết chuẩn bị. Buổi casting tuyển chọn diễn viên đầu tiên sẽ diễn ra vào ngày 27.6 tới với giám khảo là nghệ sĩ ưu tú Đoàn Bá, nhạc sĩ Đức Trí và biên đạo múa Tấn Lộc.

Tác giả bài viết: Mai Ngọc

Nguồn tin: duyenclvn theo thanhnien.vn