Nỗi lòng của nghệ sĩ hơn 30 năm chơi đàn bầu

NSƯT Bùi Lệ Chi từng đạt Huy chương vàng độc tấu đàn bầu cuộc thi "Âm nhạc mùa xuân"

NSƯT Bùi Lệ Chi từng đạt Huy chương vàng độc tấu đàn bầu cuộc thi "Âm nhạc mùa xuân"

Khi giới thiệu âm nhạc Việt Nam tới bạn bè quốc tế, đàn bầu luôn có vị trí trang trọng. Tuy nhiên, theo NSƯT Bùi Lệ Chi ở trong nước, đàn bầu dần ít xuất hiện trong các chương trình ca múa nhạc và ngay cả việc đào tạo cũng như sáng tác cho nhạc cụ này không được quan tâm

.

 

Điều còn mãi 2016, Bùi Lệ Chi, hòa nhạc điều còn mãi

NSƯT Bùi Lệ Chi từng đạt Huy chương vàng độc tấu đàn bầu cuộc thi "Âm nhạc mùa xuân" tại Bình Nhưỡng (Triều Tiên) và rất nhiều giải thưởng khác.

Thưa NSƯT Bùi Lệ Chi, đây là lần đầu tiên chị tham gia vào chương trình Điều còn mãi với danh nghĩa solo đàn bầu, lại biểu diễn bài "Chào mừng" cùng dàn nhạc. Cảm xúc của chị như thế nào?

Đây là lần đầu tiên tôi tham gia vào Điều còn mãi, với nghệ sĩ, được biểu diễn trên sân khấu, lại được khán giả am hiểu âm nhạc thưởng thức, trong một không gian trang trọng, vào một ngày quá ý nghĩa như là 2/9 thì còn gì bằng. Tôi sẽ chơi đàn bầu trong tác phẩm "Chào mừng" của nhạc sĩ Trọng Bằng viết năm 1986 cho dàn nhạc giao hưởng kết hợp với đàn bầu. Tính chất, tinh thần của tác phẩm rất này rất vui vẻ nó phù hợp với ngày hội chiến thắng của đất nước. Xen kẽ những phần nhạc hào hùng nhanh chậm nhanh chậm thì tác giả đã đưa phần đàn dân tộc vào rất trữ tình mềm mại, đó là cây đàn bầu. Tôi nghĩ, bất cứ ai khi nghe tác phẩm này cũng có thể hiểu được, yêu nó. Thực sự, những tác phẩm viết cho đàn bầu bây giờ cực hiếm.

- Được biết, chị là Trưởng bộ môn đàn bầu, khoa Nhạc cụ truyền thống - Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, những tác phẩm viết cho đàn bầu bây giờ hiếm vậy, chị với sinh viên của mình thường học kiểu "bổn cũ soạn lại"?

Thực tế, người viết nhạc dân tộc bây giờ không nhiều. Yêu cầu có tác phẩm cho nhạc cụ dân tộc, phù hợp với sân khấu biểu diễn hiện nay ít được nhạc sĩ quan tâm. Các nhạc sĩ sáng tác theo cảm hứng và cả theo đơn đặt hàng. Mà bây giờ người ta đâu có bỏ tiền ra đặt viết tác phẩm cho đàn bầu... Từ khi đàn bầu trở thành thành một bộ môn, phương pháp giảng dạy và truyền bá đã có nhiều thay đổi. Nếu như ngày xưa, việc dạy nghề của các nghệ nhân trong dân gian thường theo lối truyền khẩu và truyền miệng thì nay ở trường nhạc việc giảng dạy đàn bầu đã được thông qua hệ thống giáo trình, có bản phổ chính quy. 

Điều còn mãi 2016, Bùi Lệ Chi, hòa nhạc điều còn mãi
Hình ảnh đời thường của NSƯT Bùi Lệ Chi

Song giáo trình dạy nhạc cụ truyền thống, đặc biệt là đàn bầu cũng chưa thực sự được quan tâm. Chủ yếu là do chính các giáo viên tự mày mò viết ra mà chưa được hệ thống hóa. Với những sáng tác cho đàn bầu hiện nay, sinh viên học khoảng 2 năm là hết. Trong chương trình đối ngoại, đàn bầu bao giờ cũng là số 1 nhưng có tác phẩm biểu diễn nhiều lần đến mức có nhà ngoại giao nghe và thuộc luôn giai điệu. Đúng là dở thật nhưng không tìm đâu ra bài mới.

- Có thể chính vì vậy mà hiện nay người chơi những tác phẩm đàn bầu thường là gương mặt cũ?

Thực tế, tôi học đàn bầu từ năm 8 tuổi. Khi đó ngón tay còn mềm mại, học cũng rất dễ. Với lại ngày đó ít các chương trình nghệ thuật khác, vừa học chúng tôi vừa được biểu diễn. Đi khắp nước và biểu diễn cả ở nước ngoài, kỹ năng dần được hoàn thiện. Bây giờ chương trình đào tạo là 6 năm trung cấp và 4 năm đại học, không có hệ sơ cấp, hệ trung cấp tuyển học sinh từ 13 tuổi, với bài thi hết sức đơn giản của hệ sơ cấp. Mà 12- 13 tuổi mới bắt đầu học đàn là quá muộn, ảnh hưởng lớn tới chất lượng đào tạo và biểu diễn sau này. Cho nên, lâu nay chúng ta cũng không tìm ra được gương mặt trẻ nào xuất sắc về đàn bầu cả. Trong khi mỗi năm sinh viên đàn bầu ra trường cũng không có cơ hội chơi, vì làm gì có đơn vị nào mời đàn bầu nhiều đâu ngoài những buổi biểu diễn ngoại giao.

- Vậy theo chị, làm thế nào để phát triển nghệ thuật này?

Theo tôi, những tác phẩm hay cho nhạc cụ dân tộc cũng cần được khích lệ bằng giải thưởng. Nên phát động cuộc thi sáng tác cho nhạc cụ dân tộc nói chung, đàn bầu nói riêng, bổ sung tác phẩm trong giảng dạy và biểu diễn. Chúng tôi cũng đang ngày đêm giữ lại nghệ thuật truyền thống này. Câu lạc bộ "Nghệ thuật đàn bầu Việt Nam” thuộc Hội Nhạc sĩ Việt Nam ra đời cũng nhằm mục đích này.

Nằm trong khuôn khổ chương trình Điều còn mãi 2016, các tác phẩm sẽ được trình diễn gồm: Chào mừng (Trọng Bằng): Cảm xúc Tháng Mười (tác giả Nguyễn Thành & Tạ Hữu Yên; biểu diễn: NSƯT Hồng Vy), Bốn bức tranh (Tác giả Đặng Hữu Phúc; biểu diễn: Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam); Tình ca Tây Bắc (tác giả Bùi Đức Hạnh; biểu diễn: Lê Anh Dũng, Thành Lê).

Bạch Đằng Giang (tác giả Trần Mạnh Hùng; biểu diễn: Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam); Chào sông Mã anh hùng (tác giả Xuân Giao; biểu diễn: Lê Anh Dũng); Quảng Bình quê ta ơi (tác giả Hoàng Vân; biểu diễn: Thành Lê); Tình yêu của Biển (tác giả Phú Quang; biểu diễn: Solo Flute NSƯT Diệu Hồng & Dàn nhạc Giao hưởng Việt Nam).

Chương trình hòa nhạc quốc gia Điều còn mãi 2016 do Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo, báo điện tử VietNamNet, Dàn nhạc giao hưởng quốc gia Việt Nam phối hợp tổ chức với sự tham gia tài trợ của Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam (VietinBank), Tập đoàn VINGROUP, Công ty CP Đầu tư & Phát triển BĐS An Gia, Tổng công ty Bia rượu NGK Sài Gòn (Sabeco), Công ty Yến Sào Khánh Hòa và Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Hà Nội.

"Điều còn mãi" 2016 diễn ra vào 14 giờ, ngày Quốc khánh 2/9, tại Nhà hát lớn Hà Nội. Chương trình được truyền hình trực tiếp trên VTV3 và tiếp sóng trên VietNamNet.


Nguồn tin: duyenclvn theo vietnamnet