Liên hoan sân khấu Thủ đô: Những cung bậc cảm xúc

Liên hoan sân khấu Thủ đô lần thứ nhất 2014 do Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam chủ trì, phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nội tổ chức đã diễn ra từ ngày 26/9 đến 5/10. Đây là hoạt động kỷ niệm 60 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2014). Tuy nhiên, với các nghệ sĩ, các đoàn nghệ thuật tham gia liên hoan, thì đây cũng là ngày hội, là cuộc thi tài với những sáng tạo nghệ thuật, đồng thời là niềm vui được đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của khán giả.

Trong suốt thời gian diễn ra Liên hoan, khán giả thủ đô đã được xem 9 vở diễn thuộc đủ các thể loại sân khấu như kịch nói, tuồng, chèo, cải lương… NSND Lê Tiến Thọ, Chủ tịch Hội Nghệ sỹ sân khấu Việt Nam, Trưởng ban chỉ đạo Liên hoan, cho biết, tiêu chí mà BTC đưa ra cho các đơn vị tham gia là cùng hướng về những thời khắc không thể nào quên của dân tộc, các nghệ sĩ phải tái hiện được trên sân khấu những khúc tráng ca về Hà Nội hào hoa, ngàn năm văn hiến, Hà Nội thanh lịch mà kiên cường trong đấu tranh bảo vệ Tổ quốc…

Chín tác phẩm dự thi, có tác phẩm được công diễn gần đây, có tác phẩm gắng gỏi dốc hết sức lực “cán mốc” thời gian đúng hạn, để góp mặt. Lại cũng có những tác phẩm từ rất lâu rồi, nhưng lần này được “cài cắm” thêm những yếu tố gắn với tiêu chí cuộc thi là hướng về chủ đề Hà Nội: Bối cảnh, con người Thủ đô qua nhiều giai đoạn lịch sử...

Mỗi đêm diễn, mỗi vở diễn lại mang cho khán giả một cảm xúc, góc nhìn khác về Hà Nội. Nếu như “Đạo học” của Nhà hát Kịch Việt Nam là câu chuyện về người thầy lớn Chu Văn An, được tôn xưng “Vạn thế sư biểu”, người dám lên tiếng vạch trần tham quan, đấu tranh chống cường quyền, thì vở tuồng “Đô đốc Bùi Thị Xuân” của Nhà hát Tuồng Việt Nam lại nói về nữ võ tướng triều Tây Sơn nổi tiếng trong lịch sử đấu tranh chống ngoại xâm. Những nhân vật này không được sinh ra trên đất Hà Nội, nhưng hoạt động của họ gắn liền với mảnh đất kinh kỳ.

Lịch sử đất Hà thành đặc biệt được chú trọng trong giai đoạn đầu kháng chiến chống Pháp. Tại Liên hoan, có đến hai vở diễn cùng khai thác chủ đề này, đó là vở “Những người con Hà Nội” của Nhà hát Kịch Hà Nội và vở chèo “Cánh chim trắng trong đêm” của Nhà hát Chèo Hà Nội.

Xem hai vở diễn này, khán giả được chứng kiến một không khí hào tráng của những người con Thủ đô ở mọi tầng lớp xã hội đã sẵn sàng hi sinh tất cả để tham gia vào cuộc chiến vệ quốc, bảo vệ sự bình yên của trái tim Tổ quốc. Hai vở đều do NSND Doãn Hoàng Giang dàn dựng với những cảnh lớn, hoành tráng, có sự góp mặt của rất nhiều số phận con người trong số phận chung của cả dân tộc đứng trước thời khắc “sinh tử”.

Trong khi đó, vở ‘Hà Nội gió mùa” của Nhà hát Cải lương Việt Nam lại có góc phản ánh rất riêng khi đi sâu vào số phận nhân vật chính trong một gia đình. Vở diễn đi vào mô tả hai cuộc chiến lớn của dân tộc thông qua những cá nhân bé nhỏ để đưa tới sự hòa giải trong cuộc chiến tàn khốc nhất, đau đớn nhất về tình cảm, về sự giằng giật yêu thương. Rồi vở diễn “Bản danh sách điệp viên” cũng đã bổ sung những yếu tố gắn với phong cách người Hà Nội, bối cảnh Hà Nội để tham dự.

Tất nhiên, để “chạy” cho kịp với thời gian diễn ra liên hoan, trong khi sự đầu tư công sức, thời gian cho các tác phẩm chưa nằm trong kế hoạch dài hơi của các đơn vị, nên không khỏi có những hạn chế. Vẫn còn những diễn viên chưa thuộc hết thoại, chưa tận lực cho công trình của cả đơn vị khiến những vấp váp cá nhân ảnh hưởng không nhỏ tới sự tổng hòa của vở diễn. Và vì thiếu đầu tư tổng thể, khá nhiều vở diễn cũ được “cấy thêm” nhân vật, lời thoại cho gắn với tiêu chí về con người, bối cảnh Hà Nội dẫn đến chưa thực thuyết phục.

Mặc dù vậy, nhưng nhìn chung, những tiêu chí mà Liên hoan đề ra đã đạt được. Nhiều khán giả được tới với các đêm diễn đã nghẹn ngào vì một tình cảm trong sáng, một sự tự hào về Hà Nội. Đó thực sự là những cung bậc tình cảm lắng đọng với khán giả về một Hà Nội thanh lịch, hào hoa, giàu truyền thống, đáng để trân trọng và gìn giữ.


Bài, ảnh: Cao Ngọc