\n
08:21 EDT Thứ năm, 28/03/2024
hình music online

Tin mới nhất

Đăng Nhập - Đăng Ký

qua tang

> KHÓI LỬA BIÊN THÙY 1 - 07/05/2019 10:32
Chúc vui Xem thêm
Yêu cầu: Trần Minh Thương
Người nhận: Minh Thương

Thống kê truy cập

Đang truy cậpĐang truy cập : 71

Máy chủ tìm kiếm : 1

Khách viếng thăm : 70


Hôm nayHôm nay : 3863

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 351896

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 12151575

Trang nhất » Tin Tức » Tác Phẩm

Đôi điều về thiên tình sử Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà

Đăng lúc: Thứ sáu - 13/11/2015 23:47 - Đã xem: 2237
SG Mộc Quán

SG Mộc Quán

Dân mê cải lương, hẳn ai cũng thuộc nằm lòng vài câu hát trong bài vọng cổ "Võ Đông Sơ" của soạn giả Viễn Châu: "Trời ơi bởi sa cơ giữa chiến trường thọ tiễn, nên Võ Đông Sơ đành chia tay vĩnh viễn Bạch Thu…Hà…". Thế nhưng, nguồn gốc về thiên tình sử lãng mạn nhưng bi tráng này không nhiều người biết.
 Soạn giả Mộc Quán – Nguyễn Trọng Quyền – người thành công với kịch bản cải lương “Giọt máu chung tình” qua sự diễn xuất của NSND Phùng Há và kép Năm Thiều. Ảnh chụp lại tại ngôi Từ đường của cụ Mộc Quán ở Thốt Nốt

 

Từ tiểu thuyết

Mới đây, chúng tôi đã sưu tầm được quyển tiểu thuyết "Giọt máu chung tình" của nhà văn Tân Dân Tử do Nhà xuất bản (NXB) Tổng hợp Tiền Giang tái bản. Đây là bản in gần nhất và cũng được xem là gần nhất với nguyên tác của bản in do chính tác giả hiệu đính cách đây gần 100 năm.

Theo nhiều tài liệu, Tân Dân Tử (1875-1955) tên thật là Nguyễn Hữu Ngỡi (trại âm từ Nghĩa), người gốc Thủ Đức, Gia Định (nay là TP Hồ Chí Minh). Ông từng làm kinh lịch ở Chợ Lớn và được ban chức "Huyện hàm". Ông là một trong những tiểu thuyết gia cùng thời với nhà văn Hồ Biểu Chánh, Phú Đức,… Ngoài tiểu thuyết "Giọt máu chung tình", Tân Dân Tử còn có ba tiểu thuyết lịch sử khác khá nổi tiếng là "Gia Long tẩu quốc", "Gia Long phục quốc" và "Hoàng tử Cảnh như Tây".

"Giọt máu chung tình" kể về chuyện tình của chàng trai tinh văn thạo võ Võ Đông Sơ và cô con gái của Thượng thư Bạch Công- Bạch Thu Hà. Vốn có hiềm khích từ cuộc thi Hội vì Võ Đông Sơ đã giành ngôi Tiến sĩ, anh trai của Bạch Thu Hà là Bạch Xuân Phương đã ép gả em gái cho Vương Bích, một công tử rượu chè, trác táng. Bạch Thu Hà bỏ nhà trốn đi để giữ tròn lời hứa chung tình với Võ Đông Sơ. Sau nhiều biến cố, ngỡ rằng Thu Hà và Đông Sơ sẽ nên duyên nhưng rồi Võ Đông Sơ bị tử trận trong lần ra trận bảo vệ biên cương. Bạch Thu Hà đã tự vẫn theo người thương. Trong tiểu thuyết còn có nhân vật Triệu Dõng, bạn Võ Đông Sơ, cũng là một người chính nghĩa, cùng Đông Sơ đánh giặc ngoại xâm.

Bản in tiểu thuyết "Giọt máu chung tình" ra mắt đầu tiên vào năm 1926 do Nguyễn Văn Viết xuất bản tại Sài Gòn với tên gọi "Giọt máu chung tình, Tòng đình thảm kịch". Trong bản in này, có "Lời phụ thuyết" của Châu Sơn Nguyễn Đăng Cao ở Thủ Đức và "Lời tự" của chính tác giả Tân Dân Tử. Trọn bộ tiểu thuyết chia làm 28 hồi. Từ khoảng năm 1926-1950, "Giọt máu chung tình" đã tái bản đến 8 lần, là tác phẩm bán chạy nhất thời bấy giờ, sánh kịp tiểu thuyết của Hồ Biểu Chánh, nhóm Tự lực Văn đoàn.

"Giọt máu chung tình" thu hút độc giả bởi lời văn trau chuốt, giọng văn giàu nhạc điệu, có nhiều tình tiết hấp dẫn. Cách "thắt nút", "mở nút" trong kỹ thuật viết tiểu thuyết được tác giả vận dụng sáng tạo. Nhưng điểm khiến người đọc đương thời thích thú là bởi Tân Dân Tử đã sáng tạo một hình mẫu nhân vật lý tưởng trượng nghĩa, dẹp bỏ tình riêng vì quốc gia đại sự. Trong chính "Lời tự" của mình, tác giả Tân Dân Tử đã viết:

"Trong quyển tiểu thuyết nầy có ba điều đại yếu:

 

 Bìa cuốn tiểu thuyết “Giọt máu chung tình” của Tân Dân Tử do NXB Tổng hợp Tiền Giang ấn hành.








1. Trai như Đông Sơ là một trai có tinh thần đởm lược khí phách anh hùng, chỉ biết lấy gan đởm mà đền đáp nợ nước ơn nhà, cho rồi phận sự tu mi đứng trong hoàng võ.

 

2. Gái như Thu Hà là một gái tính tình cao thượng, biết lấy một sự trung trinh tiết hạnh mà đối đãi với chồng cho khỏi tiếng sỉ tiết ô danh, tồi phong bại tục.

3. Triệu Dõng là bạn giao tình kết nghĩa song cùng giữ một lòng nhiệt thành chữ tín, mà đối đãi với cố hữu thân bằng, hoạn nạn chung cùng, xem dường anh em đồng bào cốt nhục".

Rõ ràng, khi sáng tác "Giọt máu chung tình", Tân Dân Tử muốn đề cao tinh thần trượng nghĩa, khẳng khái, trung thành, không ngại cường quyền của dân Việt nói chung, người Nam bộ nói riêng.

Đến cảm hứng âm nhạc

Ngay sau khi ra mắt, tiểu thuyết "Giọt máu chung tình" đã tạo được hiệu ứng mạnh đối với độc giả. Đi đến đâu mọi người cũng bàn về chuyện tình đẫm nước mắt của đôi trai gái Võ- Bạch. Đặc biệt, tiểu thuyết đã khơi nguồn cảm hứng cho nhiều soạn giả thời bấy giờ.

Theo tác giả Đỗ Dũng trong "Sân khấu cải lương Nam bộ" (NXB Trẻ, 2003), người tiên phong chuyển thể tiểu thuyết này là cụ Nguyễn Tri Khương (1890-1962), cậu ruột của cố Giáo sư Trần Văn Khê. Theo đó, cụ Khương sáng tác vở "Giọt máu chung tình" vào năm 1927 và được dựng trên sân khấu gánh hát Đồng Nữ Ban của cô Ba Viện (tức Trần Ngọc Viện, cô ruột của cố Giáo sư Trần Văn Khê). Năm 2001, Giáo sư Trần Văn Khê đã trao lại nguyên tác kịch bản này cho Hội Sân khấu TP Hồ Chí Minh.

Tuy nhiên, vở cải lương "Giọt máu chung tình" của soạn giả Mộc Quán- Nguyễn Trọng Quyền, người Cần Thơ, là nổi danh hơn cả. Cụ Mộc Quán viết vở này cho gánh Huỳnh Kỳ I của vợ chồng Bạch công tử Lê Công Phước (tự Phước George)- Phùng Há nhân ngày ra mắt gánh, năm 1928. Sắm vai chính trong vở tuồng là NSND Phùng Há vai Bạch Thu Hà, kép Năm Thiều vai Võ Đông Sơ và Ba Thâu vai Triệu Tuấn. Vở diễn ngay lập tức được giới mộ điệu cải lương đón nhận nồng nhiệt. Cố NSND Sỹ Tiến trong cuốn "Bước đầu tìm hiểu sân khấu cải lương" (NXB TP Hồ Chí Minh, 1984) thuật lại: "Không ai không nhớ đoạn cô (tức Phùng Há - PV) biểu diễn trước quan tài của Võ Đông Sơ, cô đã nói lối trước khi chết theo người yêu đã hy sinh vì nước: Thanh gươm ái quốc chàng treo đó. Giọt máu chung tình thiếp tưới đây…". Trong lần trò chuyện với chúng tôi, bà Nguyễn Thị Đỉnh, cháu nội cố soạn giả Mộc Quán- Nguyễn Trọng Quyền, có kể rằng: "Khoảng năm 1930- 1940, hễ nghe có tuồng hát Võ Đông Sơ là bà con kéo về chợ Thốt Nốt coi đông nghẹt".

 

Nhiều giả thuyết về thân thế Võ Đông Sơ

Trong tiểu thuyết “Giọt máu chung tình”, Tân Dân Tử kể Võ Đông Sơ là con Võ Quốc Công - Võ Tánh, người từng được tôn vinh là “Gia Định tam gia” và công chúa Ngọc Du, em gái vua Gia Long. Nhiều người cũng đồng tình với giả thuyết này. Tuy nhiên, một lập luận khác không đồng tình vì cho đó chỉ là nhân vật hư cấu của Tân Dân Tử. Bởi ngoài tiểu thuyết này, không có sử liệu nào chứng nhận. Theo nhiều tài liệu, Võ Tánh và Ngọc Du chỉ có với nhau hai con gái và một người con trai tên là Võ Khánh, làm tới chức Khinh xa đô úy, sau là cha chồng của Lộc Thành công chúa, con vua Minh Mạng.

Sau đó, không biết vì lý do gì mà "Giọt máu chung tình" không còn được diễn và kịch bản của cụ Mộc Quán cũng không còn được lưu truyền. Cố nhà văn Sơn Nam trong các công trình biên khảo của mình cũng nhiều lần bày tỏ luyến tiếc về sự mai một của tuồng "Giọt máu chung tình" của cụ Mộc Quán. Cũng vì nỗi niềm đó mà năm 1998, với vai trò cố vấn văn hóa phim "Đất phương Nam", nhà văn Sơn Nam đã đưa vào phim đoạn Bạch Thu Hà độc diễn với một thanh kiếm, một bàn hương án và một mảnh khăn tang, bày tỏ tấm lòng chung thủy sắc son của cô khi khóc Võ Đông Sơ hy sinh ngoài chiến trường. Nghệ sĩ Kiều Oanh đã diễn xuất thần phân đoạn này trong phim.

 

Không quá lời khi nói rằng, người góp công lớn làm thiên tình sử Võ Đông Sơ- Bạch Thu Hà trở nên bất hủ là soạn giả Bảy Bá- NSND Viễn Châu. Khoảng thập niên 1960, soạn giả Viễn Châu giới thiệu hai bài vọng cổ được viết từ cảm hứng tiểu thuyết "Giọt máu chung tình" là "Võ Đông Sơ" (do Minh Cảnh ca) và "Bạch Thu Hà" (do Lệ Thủy ca). Trong đó, bài vọng cổ "Võ Đông Sơ" nổi tiếng nhất với những ca từ quen thuộc: "Biên cương lá rơi Thu Hà em ơi - Đường dài mịt mùng em không đến nơi - Mây nước buồn cơn lửa binh - Hết kể chuyện chung tình - Khóc than riêng em một mình…". Đặc biệt, với việc đưa cả một đoạn tân nhạc vào câu 2 của bài vọng cổ này, soạn giả Viễn Châu được xem là người khai mở thể loại tân cổ giao duyên.

*

* *

Từ tiểu thuyết "Giọt máu chung tình" của Tân Dân Tử rồi các kịch bản cải lương và sau này là những bài vọng cổ của NSND Viễn Châu, chuyện tình Võ Đông Sơ- Bạch Thu Hà đã được khắc họa thật đẹp và mang nhiều triết lý, đạo nghĩa. Nhiều thế hệ đã qua nhắc nhớ thiên tình sử ấy như một điển tích về tinh thần hy sinh tình riêng vì nghĩa lớn, như hai câu thơ kết thúc tiểu thuyết của Tân Dân Tử:

"Thảm thay giọt máu chung tình
Thương người trung liệt, Tùng đình ngày xưa".

Bài, ảnh: Đăng Huỳnh


Nguồn tin: tcgd theo BCT
Đánh giá bài viết
Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá
Click để đánh giá bài viết

Ý kiến bạn đọc

Mã an toàn:   Mã chống spamThay mới     

 

CHUYỂN ĐẾN WEBSITE...

QUY DUY TRI TRANG WEB

Share mạng xã hội

Tin ngẫu nhiên

Sân khấu thiếu vở diễn mang hơi thở thời đại?

Giải thưởng năm 2023 của Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam đã không tìm được giải A ở cả vở diễn sân khấu và kịch bản văn học

 

Huy Khánh run vì cảnh nóng với bạn diễn kém 21 tuổi, phủ nhận đổ vỡ hôn nhân

Huy Khánh nói run khi được giao đóng cảnh nóng với diễn viên gọi mình là 'chú'. Anh từng tránh nhiều cảnh nhạy cảm vì muốn giữ hình ảnh với gia đình.

 

Thù lao diễn viên xiếc vẫn 200.000 đồng/buổi, NSND Phi Vũ chạnh lòng

So với các ngành nghề khác, nghệ sĩ xiếc vẫn đang chịu sự bất cập do chịu sự chi phối của quy định, tiền bồi dưỡng cho nghệ sĩ, diễn viên xiếc không vượt quá 200.000 đồng là điều khiến NSND Phi Vũ chạnh lòng.

 

Vì sao NSƯT Trinh Trinh có duyên với vai Bùi Thị Xuân

Trong vở kịch sử Việt "Tình sử Thăng Long" vừa diễn tại Nhà hát Bến Thành, NSƯT Trinh Trinh đã có những lớp diễn đầy cảm xúc với vai Bùi Thị Xuân. Cô tâm sự đó là duyên số gắn kết cô với nhân vật lịch sử này.

 

NSƯT Tú Sương, Trinh Trinh tạo điểm nhấn nổi bật cho vở "Xuân về trên đất Thăng Long"

Giữa những sàn diễn sáng đèn với vở tuồng dựa theo lịch sử Trung Quốc, thì Đồng Ấu Bạch Long dưới sự đầu tư của ông bầu Huỳnh Anh Tuấn đã ra mắt vở sử Việt "Xuân về trên đất Thăng Long" tại Nhà hát Nụ cười (Cung Văn hóa Lao động TP HCM).

 

Tiến sĩ cải lương đầu tiên của VN: U80 mỗi ngày vẫn dành 4 tiếng học ngoại ngữ

Tiến sĩ cải lương đầu tiên của Việt Nam - Bạch Tuyết từng 3 lần tự tìm đến cái chết, sau khi kết thúc 2 cuộc hôn nhân, bà lựa chọn cuộc sống "độc thân vui vẻ".

 

Lệ Thủy, Tú Trinh, Công Ninh yêu bếp cơm chay "Lòng tốt quanh ta"

Các nghệ sĩ tham gia ca cảnh "Lòng tốt quanh ta" đã hẹn một ngày không xa sẽ đến thăm bếp cơm chay 0 đồng của cụ Hồng, cụ My.

 

Nghệ sĩ Ngân Tuấn nâng đỡ con trai cố NSƯT Chiêu Hùng nối nghiệp cha

"Ngũ hổ tướng" của sân khấu cải lương tuồng cổ gồm: Ngân Tuấn, Khánh Tuấn, Chiêu Hùng, Trọng Nghĩa và Chí Linh. Trong số này, chỉ có con trai của cố NSƯT Chiêu Hùng là theo nghề diễn viên.

 

Vì sao Anh Thư từng ngừng diễn xuất?

Mỹ nhân màn ảnh, siêu mẫu Anh Thư tái xuất màn ảnh nhỏ với vai cùng tên trong phim "Hoa vương". Vai diễn mang về cho cô tình yêu thương của khán giả, giúp cô vào tốp 5 vòng bầu chọn Giải Mai Vàng lần thứ 29-2023.

 

30 năm ngọt bùi cùng Bông Lúa Vàng

Bông Lúa Vàng là một giải thưởng danh giá trong làng nghệ thuật cải lương, đến nay đã được 30 năm hoạt động, tuyển chọn không biết bao nhiêu giọng ca hay, đẹp, lạ cho bộ môn cải lương.

 

Cuộc đời thăng trầm của danh ca Mộc Lan

Giữa thập niên năm 1950, tại Sài Gòn, danh ca Mộc Lan cùng với Kim Thước và Châu Hà đã tạo nên những giọng ca vang bóng một thời. Trong đó, nữ danh ca Mộc Lan được đánh giá là người tài sắc vẹn toàn, nhưng có cuộc đời chìm nổi, truân chuyên nhất.

 

Nghệ sĩ tuồng cổ Xuân Thu qua đời

Bà là con gái út của nghệ nhân Minh Tơ, em ruột của cố NSND Thanh Tòng. Tham gia đoàn đồng ấu Minh Tơ từ nhỏ, bà là cô đào đa dạng, diễn nhiều loại vai trên sân khấu tuồng cổ.

 

Đạo diễn Hoàng Nhật Nam: Nên rà soát để các cuộc thi hoa hậu uy tín, nghiêm túc

Tại Hội nghị toàn quốc về phát triển các ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam ngày 22-12, đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ rằng ông và các cộng sự ở Công ty Sen Vàng "lỗ tiền bạc nhưng lời văn hóa".

 

Đan Trường bất ngờ xuất hiện trong phim Tết 2024

Trailer mới nhất của Gặp lại chị bầu hé lộ sự góp mặt của ca sĩ Đan Trường; Khả Như không sợ bị so sánh với bạn diễn; Á quân Ca sĩ mặt nạ hát nhạc phim Yêu trước ngày cưới; Bùi Lan Hương tiếp tục có duyên với nhạc phim… là những tin tức điện ảnh mới nhất, nổi bật.

 

Bí quyết "trẻ mãi không già" của vợ nhạc sĩ Tô Chấn Phong - ca sĩ Khánh Hà

Dù đã bước vào độ tuổi "thất thập cổ lai hy" nhưng ca sĩ Khánh Hà, vợ nhạc sĩ Tô Chấn Phong, vẫn khiến khán giả "ngất ngây" bởi diện mạo trẻ hơn tuổi như "cải lão hoàn đồng".

 

Nhạc sĩ Đài Phương Trang nói về việc ca sĩ hát 'Người yêu cô đơn' sai lời

Tối 22.11, các nhạc sĩ gạo cội của làng nhạc Việt như Giao Tiên, Đài Phương Trang, Nguyễn Vũ, Bảo Thu và Mạnh Quỳnh cùng góp mặt trong buổi công bố đêm nhạc Tìm nhau trao yêu thương.