Cải lương văn học lấy nước mắt khán giả

Thời gian gần đây, nhiều kịch bản cải lương dựa theo tác phẩm văn học đã thu hút đông người xem đến rạp.

Dễ đi vào lòng người

Đạo diễn trẻ Võ Hoài Long đã thổi vào "Hiu hiu gió bấc" một câu chuyện đậm tính nhân văn, thể hiện tình người, tình đất Nam Bộ trong từng câu ca, lời thoại. Chính sự gần gũi mang tính tự sự, trữ tình của cải lương được viết dựa trên nền văn học, nên câu chuyện về những thân phận người nghèo ở miền Tây - nhưng lại sống rất giàu nhân nghĩa đã vượt qua nhiều thiệt thòi, mất mát, đau khổ để vươn tới hạnh phúc - đã lấy nước mắt của khán giả.

"Chất văn học của Nguyễn Ngọc Tư khiến người xem vừa lau nước mắt vừa cảm nhận sự lạc quan từ cuộc sống vốn phải thay đổi để sống tốt hơn trong cộng đồng" - PGS-TS Trần Yến Chi, Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh TP HCM, bày tỏ.
 

Không riêng gì sân khấu cải lương, thời gian qua, tác phẩm văn học của Nguyễn Ngọc Tư cũng đã được dàn dựng ở sân khấu kịch nói. Có thể kể như vở "Nửa đời ngơ ngác" được cảm tác từ truyện ngắn "Chiều vắng", "Bao giờ sông cạn" chuyển thể từ truyện ngắn "Dòng nhớ", hay "Rau răm ở lại" từ truyện ngắn "Cải ơi, về đâu". Những vở diễn này đều thu hút đông người xem và để lại dư vị rất nồng nàn trong lòng công chúng.

Soạn giả Hoàng Song Việt cho rằng các tác phẩm văn học của Nguyễn Ngọc Tư đều tạo được sức sống mãnh liệt vì sàn diễn có hồn cốt rất riêng, cảnh trí sông nước Nam Bộ dễ tạo nhiều cảm xúc, khiến vở diễn dễ đi vào lòng người.

Nên có trại sáng tác kịch bản văn học

Theo những người trong cuộc, xã hội phát triển nhanh, thông tin bùng nổ, nhiều loại hình nghệ thuật mới ra đời đáp ứng nhu cầu thưởng thức của đa dạng khán giả. Do vậy, cải lương đối diện với những khó khăn nhất định vì lượng khán giả bị thu hẹp, đội ngũ sáng tác và diễn viên chưa đáp ứng được những kỳ vọng của khán giả.

"Trong 2 thập kỷ qua, nguồn tác giả viết cho sân khấu cải lương dần cạn kiệt, giới làm nghề đã chọn kịch bản kịch nói có sẵn để chuyển thể. Hội Sân khấu TP HCM cần sớm đầu tư những trại sáng tác về kịch bản văn học cho cả cải lương, hát bội, kịch nói. Mời các nhà văn cùng tham gia trao đổi, nâng tầm các đề cương từ các trại sáng tác" - NSƯT Ca Lê Hồng đề xuất.

Nhiều nhà chuyên môn đã tán thành ý kiến này, bởi Liên hoan Sân khấu TP HCM lần 2 - năm 2026 sẽ dành cho bộ môn cải lương, nếu từ bây giờ không đầu tư nguồn kịch bản văn học thì sẽ lặp lại tình trạng dựng lại những vở cũ.
 

NSND Trần Ngọc Giàu gợi mở nhiều giải pháp trong thời gian tới như: sớm tổ chức đào tạo đội ngũ sáng tác; nâng chất văn học trong sáng tác; tạo điều kiện đưa kịch bản cải lương đậm chất văn học vào sân khấu học đường; phát huy vai trò thể loại cải lương truyền hình mang tính văn học; kết hợp với du lịch đưa khán giả đến với sân khấu cải lương; chú trọng công tác nghiên cứu cải lương từ chuyên ngành đến liên ngành... 

Soạn giả Đăng Minh cho rằng nghệ thuật cải lương mang tính văn học, tính nhân văn rất cao. Nếu có được nguồn kịch bản văn học phong phú sẽ giúp nâng cao chất lượng sân khấu cải lương, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của chương trình công nghiệp văn hóa tại TP HCM.

THANH HIỆP