Sao Việt đồng loạt sốc, tiếc thương trước sự ra đi đột ngột của siêu mẫu, diễn viên Đức Tiến ở tuổi 44.
Xem tiếp...
Danh hài Thanh Hoài: Khả năng tấu hài là của trời cho...
Dù gặp ông trong tư thế nghiêm chỉnh, nhưng nhìn điệu bộ, gương mặt và đặc biệt là bộ râu rất... Thanh Hoài, tôi không thể nhịn được cười. Là một trong bảy “quái kiệt” của sân khấu hài miền Nam từ trước năm 1975, tính đến năm con gà 2005 này ông vừa tròn nửa thế kỷ lăn lộn vui buồn cùng nghệ thuật, đem lại cho khán giả nhiều vai diễn, nhiều tiếng cười nhớ đời.
Hài là của trời cho, nhưng...
Ngoài các bậc thầy như Ba Vân, Hoàng Mai, Bảy Xê thì sân khấu hài ở miền Nam
trước năm 1975 là nơi "tung hoành” của bảy “quái kiệt” cùng thế hệ: Thanh Việt,
Thanh Hoài, Tùng Lâm, Xuân Phát, Phi Thoàng, Khả Năng, La Thoại Tân. Khi nghe
tôi nhắc tới nhóm "thất quái", nghệ sĩ Thanh Hoài nhếch nhếch bộ râu nở nụ cười
khoan khoái, cất giọng nhừa nhựa quen thuộc:
- Mỗi thế hệ nghệ sĩ hài có
những gương mặt tiêu biểu, đường hướng phát triển khác nhau. Thế hệ chúng tôi có
bảy nghệ sĩ hài ngang tài ngang sức lại rất tâm đầu ý hợp, đoàn kết thương yêu
nhau, hỗ trợ nhau hết mực. Có những vở khi chuẩn bị diễn, ngồi sau cánh gà chúng
tôi mới giảng lớp, phân vai cho nhau. Mục tiêu chính là phục vụ khán giả, đem
lại tiếng cười để làm cho cuộc sống vui vẻ hơn, tốt đẹp hơn, chứ chúng tôi không
ai có ý tranh giành, hơn thua nhau danh tiếng hay tiền bạc.
. Phóng
viên: Tình nghệ sĩ thật đáng quý. Và đó cũng chính là văn hóa, là nhân cách của
người nghệ sĩ. Tuy nhiên, thưa nghệ sĩ, không phải ai và không phải lúc nào cái
tình ấy cũng được gìn giữ, phát huy, nhất là thời gian gần đây trong giới nghệ
sĩ trẻ sân khấu hài có biểu hiện tranh giành ảnh hưởng...
- Danh hài
Thanh Hoài: Đây là điều mà chính bản thân tôi đã nghe, đã thấy và rất buồn. Anh
em nghệ sĩ trẻ cần phải noi gương những người đi trước, biết nhường nhịn, thương
yêu giúp đỡ nhau, vì nghề nghiệp, vì sân khấu. Cuộc đời gió thoảng mây bay. Vinh
quang của người nghệ sĩ chỉ đến khi biết sống và làm việc hết mình vì sân khấu
bằng cái tâm trong sáng.
. Có thể nói ông là nghệ sĩ có thuận lợi khi
được tiếp cận học hỏi với các bậc tiền bối, nay lại tiếp tục đồng hành với thế
hệ trẻ. Nhìn một cách bao quát, theo ông nghệ sĩ nào thực sự là tấm gương lớn
cho các thế hệ?
- Có nhiều tấm gương nghệ sĩ tiền bối đáng học hỏi,
nhưng nếu chọn một tấm gương sáng duy nhất thì tôi chọn anh Ba Vân. Đó là người
anh cả, bậc thầy về nghệ thuật sân khấu hài, luôn nghiên cứu tìm ra những lối
diễn xuất, lời thoại hay nhất cho bản thân và truyền thụ kiến thức ấy lại cho
thế hệ sau. Thế hệ chúng tôi may mắn học hỏi trực tiếp được rất nhiều anh.
. Sự học của người nghệ thuật hài có giống với các bộ môn khác?
- Khác nhiều lắm chứ! Khả năng tấu hài là của trời cho, không có trường
lớp nào có thể đào tạo nên nghệ sĩ hài. Vì vậy, khi có đề nghị tôi mở lớp dạy
nghệ thuật hài, tôi từ chối ngay. Tuy nhiên, khi đã có được năng khiếu hài trời
cho rồi, muốn thành nghệ sĩ thực thụ thì phải học, học ngay chính những nghệ sĩ
đi trước giàu kinh nghiệm, học ở đồng nghiệp, ở đạo diễn, học sách báo và thực
tế cuộc sống xung quanh. Từ đó sáng tạo lối diễn cho riêng mình.
. Nghệ
thuật đồng nghĩa với sự sáng tạo. Chuyện gây cười một cách quá dễ dãi là điều
giới nghệ sĩ hài hiện nay thường gặp phải, làm cho khán giả quay lưng lại với
tấu hài. Nói thế không phải các thế hệ nghệ sĩ hài sau này không có những người
có tài năng và nhân cách.
- Đúng vậy. Tôi luôn quý mến Diệp Lang, Quốc
Hòa, Hữu Châu, Bảo Quốc,... và một số anh em khác. Mỗi người có cái hay riêng,
cách thể hiện riêng. Tuy nhiên, tôi cũng mong anh em tránh lặp lại mình, nhất là
tránh cách gây cười một cách dễ dãi để khán giả khỏi nhàm chán.
Hài
không chỉ cười xòa, cười hề là xong
Nghệ sĩ Thanh Hoài cầm tinh con khỉ
có tên cúng cơm là Đinh Tiến Hoài, mở mắt chào đời chính thức ngày 12-6-1932 -
Nhâm Thân, nhưng “khai gian” trong giấy tờ mất hai tuổi. Cha là nhà giáo. Mẹ lo
nội trợ. Ngoài quê gốc Hà Nội, tuổi thơ danh hài tương lai còn gắn liền kỷ niệm
với nhiều vùng đất khác nhau như Hưng Yên, Hải Phòng nơi người cha luân chuyển
dạy học làm hiệu trưởng tại các trường tiểu học. Dù không mang gien nghệ thuật
của gia đình, nhưng cái khiếu hài hước của cậu bé họ Đinh cũng sớm bộc lộ. Khi
còn học ở Trường Tiểu học Kiến An, Hải Phòng, “chàng hề” là một cây gây cười,
chuyên trêu chọc bạn bè, được giao phụ trách nhóm văn nghệ, tập múa hát, kịch
hài Lý Toét, Xã Xệ... Đồng thời, “chàng hề” còn rất năng nổ trong sinh hoạt
hướng đạo “Sói con” do người nhạc sĩ tài hoa Nguyễn Xuân Khoát hướng dẫn.
Sau khi người cha vắng số sớm qua đời, Đinh Tiến Hoài theo mẹ lên tàu
vào Sài Gòn kiếm sống. Đến năm 1955, ông bắt đầu hoạt động nghệ thuật chuyên
nghiệp dưới nghệ danh Thanh Hoài, dần khẳng định mình trên sân khấu lẫn phim ảnh
với tư cách một nghệ sĩ hài sáng giá. Nói về kinh nghiệm “trận mạc” của mình,
ông thổ lộ:
- Cái khó nhất của tấu hài là phải tạo được tiếng cười trong
sáng cho khán giả, không nên có những lời thoại thô lỗ, tục tĩu để gây cười.
Động tác diễn không được quá lố cường điệu thái quá, chân tay què quạch lem
nhem. Nụ cười phải sâu sắc, gây ấn tượng, chứ không phải chỉ dừng lại ở cười
xòa, cười hề là xong!
. Mỗi lần nghệ sĩ Thanh Hoài bước ra sân khấu, chỉ
mới nhìn bộ dạng thì khán giả đã cười. Trong quá trình diễn ông luôn có những
động tác, lời thoại gây cười “độc chiêu" mà nghe nói không hề có trong kịch bản,
đúng không thưa nghệ sĩ?
- Một diễn viên giỏi cần phải biết phối hợp ăn
với soạn giả và đạo diễn, trên cơ sở tác phẩm mà có thể sáng tạo thêm lời thoại,
động tác để cho vai diễn được hoàn thiện. Gần đây đạo diễn Doãn Hoàng Giang mời
tôi đóng vai cụ Hồng trong vở kịch Số đỏ do soạn giả Lê Chí Trung chuyển thể từ
tiểu thuyết của nhân văn Vũ Trọng Phụng. Trong đó có lời thoại “nhặt banh ở sân
quần” mà nói tắt là “nhặt quần”, tôi lại nảy thêm ý bảo “có ai mặc quần đánh rơi
đánh rớt giữa đường mà nhặt”! Chỉ qua chi tiết ấy, anh Doãn Hoàng Giang tỏ ra
ưng ý và chỉ hướng dẫn một cách tổng quát để tôi tự diễn, nên khi tôi bệnh tạm
nghỉ thì không ai có thể đóng thế vai cụ Hồng được. Nói thế để biết sự sáng tạo
trong quá trình tấu hài sẽ giúp vai diễn thành công hơn.
. Có một điều
tế nhị mà nhiều người thắc mắc là vì sao đến tuổi này mà nghệ sĩ Thanh Hoài còn
“đua tranh" với con cháu trên Gala cười của VTV3?
- Đây là điều làm tôi
hết sức bất mãn. Khi được Đài Truyền hình Việt Nam mời tham gia biểu diễn ở Gala
cười, tôi tưởng đây chỉ là dịp phục vụ cho khán giả cả nước. Khi cô Thảo Vân dẫn
chương trình hỏi tôi vào nghề đã bao lâu, tôi bảo đã nửa thế kỷ, cô ngớ người
ra. Tôi đâu ngờ sau đó họ thu đĩa để bán mà không tốn tiền trả cho nghệ sĩ, lại
còn bày ra trò khán giả bầu chọn, biến tôi thành nghệ sĩ già... đi thi!
. Vâng, đó cũng là một tai nạn nghề nghiệp. Nhìn lại nửa thế kỷ vui buồn
với sân khấu hài, nếu chỉ chọn vài vai diễn ưng ý nhất thì ông chọn vai nào?
- Dễ mà khó đấy. Đầu tiên phải kể tới vai ông Cà Keo - một ông già từ
nông thôn lên thành phố trong vở kịch L'avare (Người hà tiện) của kịch tác gia
tài ba Mollière người Pháp. Một vai khác cũng ngờ nghệch không kém là Tư Ếch
trong vở Tư Ếch đi tắm biển của soạn giả Thạch Tuyền. Rồi vai vua hề trong Năm
vua hề về làng mà khi mới dàn dựng cả đạo diễn lẫn đồng nghiệp đều lắc đầu cho
rằng vai vua hề do tôi đóng là yếu nhất trong số năm vua hề, nhưng khi công diễn
trên sân khấu và phát trên truyền hình vào dịp Tết thì vai vua hề của tôi lại
được đánh giá là đạt nhất, thành công nhất; nên anh em bảo tôi là “ngựa về
ngược”! Tôi cũng rất thích thú với các vai Hiệp sĩ mù trong Năm hiệp sĩ bất đắc
dĩ, người chồng mù trong vở Mẹ của soạn giả Nguyễn Long, cụ Hồng trong Số đỏ...
Tôi cũng vừa thủ vai Chánh tổng khá tâm đắc trong vở kịch Ba Giai - Tú Xuất sẽ
trình chiếu trên Đài Truyền hình TPHCM vào dịp Tết Nguyên đán Ất Dậu - 2005 này
và trên sân khấu Nhà hát Kịch Thành phố.
Tác giả bài viết: tu kien
Nguồn tin: KTNN
Ý kiến bạn đọc