Đang truy cập : 483
Hôm nay : 32727
Tháng hiện tại : 167345
Tổng lượt truy cập : 79144460
Sao Việt đồng loạt sốc, tiếc thương trước sự ra đi đột ngột của siêu mẫu, diễn viên Đức Tiến ở tuổi 44.
HV
in nhạc sĩ Hoàng Vân từ trần vào giờ chính Dần (4 giờ) ngày 4-2 loan nhanh trong một bình minh giá lạnh của ngày cuối đông Hà Nội không ngăn nổi một thoáng rưng rưng, bùi ngùi thương tiếc.
Hoàng Vân tên thật là Lê Văn Ngọ. Ông sinh vào mùa hè năm 1930 tại phố cổ Hà Nội. Giữa lúc chàng trai 16 tuổi đang ôm mộng họa sĩ khi tham gia dự thính tại Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương thì chiến tranh ập tới ngay phố cổ Hà Nội. Giũ bỏ ước ao với sắc màu và đường nét, Hoàng Vân lao vào những chiến lũy Hà Nội với đôi chân liên lạc viên.
Có lẽ cuộc trường kỳ kháng chiến thần thánh đã buộc chàng trai phố cổ đa tài phải hát lên những lời ca ngợi. Ngay từ năm 1951 cho đến khi Chiến dịch Điện Biên Phủ, Hoàng Vân đã có những ca khúc nóng hổi hơi thở chiến tranh như "Chiến thắng Hòa Bình", "Tin chiến thắng", "Chiến thắng Tây Bắc", đặc biệt là điệu hò mới: "Hò kéo pháo". Ngay từ những sáng tạo đầu tiên, người nghe đã nhận ở ông một âm hưởng tráng ca riêng biệt thường vút lên trong một khoảng tám đúng như "chiều xuống trên cánh đồng trên phố phường vang vang tiếng hát" hay "Hò dô ta nào, kéo pháo ta vượt qua đèo"…
Nhạc sĩ Hoàng Vân Ảnh: TƯ LIỆU
Nhận ra tài năng âm nhạc của Hoàng Vân, sau khi giải phóng thủ đô, nhà nước đã cử ông đi tu nghiệp âm nhạc tại Nhạc viện Bắc Kinh - Trung Quốc. Năm 1960, khi trở về, Hoàng Vân trở thành chỉ huy kiêm phối khí, chỉ đạo nghệ thuật Dàn nhạc Đài Tiếng nói Việt Nam và làm giảng viên dạy sáng tác, phối khí tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam). Trong thời kỳ này, nhiều ca khúc của các tác giả ở chiến trường Việt Nam như Xuân Hồng, Phạm Minh Tuấn, Hoàng Việt, Lưu Hữu Phước… đều qua bàn tay phối khí và chỉ huy dàn dựng của Hoàng Vân.
Cũng trong những năm tháng ấy, Hoàng Vân bắt đầu dâng hiến cuộc đời cho cuộc chiến đấu thống nhất đất nước qua những tác phẩm âm nhạc đầy cá tính sáng tạo của mình. Người nghe lại thấy những khoảng tám đúng trong giai điệu của ông qua trường ca "Tôi là người thợ lò": "Tôi là người thợ lò, sinh ra trên đất mỏ", qua hợp xướng "Hồi tưởng": "Tổ quốc đời đời con ghi nhớ công ơn"… Những khoảng tám đúng như những cột trụ trong lâu đài âm nhạc Hoàng Vân. Không gian sáng tạo âm nhạc Hoàng Vân cũng thật rộng mở.
Vừa thấy giai điệu tuyến lửa của ông vang lên trong "Bài ca giao thông vận tải", lại thấy ông da diết với "Quảng Bình quê ta" và bất ngờ ngược lên miền núi cao qua "Nổi trống lên rừng núi ơi!". Thoắt một chút là lại về quê lúa đồng bằng châu thổ Bắc với "Cô gái Thái Bình - Cô gái Việt Nam". Âm thanh chiến tranh tràn ngập trong giai điệu Hoàng Vân thời chống Mỹ, khi thì "Bài ca pháo kích", "Bài ca sau tay lái" với bút danh Hoàng Vân; lúc là "Tiếng cồng giải phóng - Tiếng cồng chiến thắng", "Trên đường tiếp vận" với bút danh Y Na.
Tôi không rõ bút danh Hoàng Vân được ông lấy cho mình từ cơn cớ nào nhưng Y Na thì chính xác là ba chữ đầu ghép của cụm từ "Yêu Ngọc Anh". Ngọc Anh là nữ bác sĩ và là người vợ thân yêu của ông.
Hoàng Vân viết ca khúc thiếu nhi và ca khúc phổ thơ cũng rất đặc biệt. Tuổi thơ thời chống Mỹ ai mà không nhớ "Mùa hoa phượng nở": "Tu hú kêu - tu hú kêu - hoa phượng nở - hoa gạo nở đầy ước mơ hy vọng". Còn ca khúc phổ thơ, ai mà chả từng nghêu ngao "Hà Nội - Huế - Sài Gòn": "Trên đất mẹ nắng hồng như lụa"... Câu thơ Lê Nguyên (nhà thơ họ hàng với nhạc sĩ) qua giai điệu Hoàng Vân bay bổng khắp xứ sở những ngày chia cách. Bên cạnh đấy là "Những cánh buồm" (thơ: Hoàng Trung Thông), "Nhớ" (Nguyễn Đình Thi), "Bài ca tâm tình người thủy thủ" (thơ: Hà Nhật)…
Không chỉ mang kiến thức bác học vào sáng tác giai điệu, vào phối khí, Hoàng Vân còn sừng sững những tác phẩm phối khí, nhạc múa, nhạc phim. Giao hưởng "Thành đồng Tổ quốc" của ông được ấn hành ở Cộng hòa Dân chủ Đức và Bulgaria. Còn "Hành khúc con voi" viết cho kèn basson thì ấn hành ở Moscow - Nga.
Sáng tạo của Hoàng Vân luôn lấy tinh chất từ những làn điệu dân ca cổ truyền của dân tộc ta. Nó lại được cấu trúc, phát triển bằng tư duy kinh viện trong phóng khoáng, tung tẩy của một tài năng âm nhạc lớn, rất cập nhật với thời đại. Ấn tượng ấy thật rõ ràng, nhất là sau khi Hoàng Vân đi thực tập ở nhạc viện Sofia (Bulgaria) trở về những năm đầu thống nhất đất nước. Ái Vân nhờ "Bài ca xây dựng" của ông mà đoạt giải Liên hoan Nhạc nhẹ tại Cộng hòa Dân chủ Đức. Ông đã thăng hoa từ "Tiếng cồng giải phóng - Tiếng cồng chiến thắng" khi xưa đến "Tình ca Tây Nguyên" đầy duyên dáng và đằm thắm thời hậu chiến.
Vừa dâng hiến trong những sáng tạo âm nhạc của riêng mình, Hoàng Vân còn góp phần không nhỏ đào tạo các thế hệ nhạc sĩ. Một Trần Tiến vạm vỡ hôm nay không thể nào không nhớ tới thầy Hoàng Vân. Ngay cả trong một lớp bồi dưỡng sáng tác ca khúc do Hội Nhạc sĩ Việt Nam tổ chức mà Hoàng Vân phụ trách cũng mang tới thành công cho Lê Vinh qua "Hà Nội và tôi", Trương Quý Hải với "Hà Nội mùa vắng những cơn mưa" (thơ: Bùi Thanh Tuấn)… Ở hội, ông là một trưởng ban sáng tác thanh nhạc mà! Nối nghiệp chỉ huy của ông là cậu con trai Lê Phi Phi - nhạc trưởng dàn nhạc Macedonia. Còn cô gái Lê Y Linh thì lại ngoặt sang nghiên cứu âm nhạc cổ truyền.
Hoàng Vân với tài năng âm nhạc của mình đã được tôn vinh qua Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000. Ở tuổi 89, "áng mây vàng" đã bay vào cõi thiên thu, để lại bao tiếc thương...
Khi tin nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu và nhạc sĩ Phan Nhân, hai đại thụ của âm nhạc Việt Nam, vừa ra đi thì người trong giới và công chúng cũng đón nhận tin không vui: nhạc sĩ Hoàng Vân bị viêm phổi nặng, đã điều trị gần một tháng trời trong Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô nhưng không thuyên giảm, lúc tỉnh lúc mê. Nhạc sĩ Hoàng Vân là một trong những đại thụ của âm nhạc Việt Nam còn ở lại nên sức khỏe của ông khiến không ít người trong giới và công chúng lo lắng.
Chỉ sống cho âm nhạc
Nhạc sĩ Hoàng Vân tên thật là Lê Văn Ngọ. Năm 16 tuổi, Lê Văn Ngọ gia nhập Đội Thiếu niên cứu quốc Mai Hắc Đế, là liên lạc viên tự vệ khu Đông Kinh Nghĩa Thục (Liên khu I) Hà Nội, rồi làm phụ trách Thiếu sinh quân Trung đoàn 165, Sư đoàn 312… Trong những năm kháng chiến gian khổ, Lê Văn Ngọ khi đó không bao giờ nghĩ mình là nhạc sĩ Hoàng Vân lừng danh sau này. Tác phẩm “Hò kéo pháo”, khi sáng tác, ông chỉ nghĩ rằng mình đang viết báo tường, dán lên vách hầm cho anh em cùng đọc để cùng sẻ chia và động viên giữa những người lính Cụ Hồ trên đường kháng chiến.
Nhạc sĩ Hoàng Vân kể: “Tôi nghe một số người nói lại rằng Đại tướng Võ Nguyên Giáp thấy bài “Hò kéo pháo” hay nên phổ biến trên tất cả các mặt trận và nói nhất định phải cho tôi và một số đồng chí khác đi học nước ngoài. Sau khi tốt nghiệp hệ đào tạo chính quy của trường âm nhạc Ba Lan trở về, tôi mới thành nhạc sĩ”.
Sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Vân gắn liền với hai cuộc kháng chiến trường kỳ cứu quốc và cả dòng chảy lịch sử của đất nước. Ông nổi danh với hàng loạt sáng tác vượt thời gian, để lại dấu ấn sâu đậm trên con đường phát triển của âm nhạc Việt Nam: “Hò kéo pháo”, “Tin chiến thắng”, “Nổi trống lên rừng núi ơi”, “Người chiến sĩ ấy”, “Chào anh giải phóng quân - Chào mùa xuân đại thắng”, “Bài ca xây dựng”, “Hát về cây lúa hôm nay”, “Bài ca người giáo viên nhân dân”, “Tôi là người thợ lò”, “Bài ca giao thông vận tải”, “Quảng Bình quê ta ơi”, “Tình ca Tây Nguyên”, “Hà Nội - Huế - Sài Gòn”…
Ông được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000. Có một thời gian dài, nhạc sĩ Hoàng Vân tham gia công tác giảng dạy ở Nhạc viện Hà Nội và các nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh, Phú Quang, An Thuyên… đều là thế hệ học trò của ông.
Đối với nhạc sĩ Hoàng Vân, âm nhạc là trên hết. Ông muốn tập trung vào công việc sáng tạo, chỉ thế thôi, không bận tâm bất cứ chuyện gì khác. Không chỉ viết ca khúc, nhạc sĩ Hoàng Vân có khá nhiều tác phẩm khí nhạc: “Fugue cho piano”, “Tổ khúc cho hautboy và piano”, “Rhapsodie cho violon, độc tấu kèn basson”, “Hành khúc con voi, độc tấu flute” (“Vui được mùa”, “Hoa thơm bướm lượn”), âm nhạc cho vũ kịch: “Chị Sứ”, “Concerto cho piano và dàn nhạc”, thơ giao hưởng số 1: “Thành đồng Tổ quốc”, đại hợp xướng: “Điện Biên Phủ”…
Giai đoạn sau này, ông ít viết ca khúc mà tập trung bút lực cho những tác phẩm lớn như “Giao hưởng trữ tình”. Ông thường đi dạo bằng xích lô để tìm cảm hứng sáng tác. “Thủ đô bây giờ với tôi rất đẹp” - nhạc sĩ Hoàng Vân tự sự trong một lần trò chuyện với phóng viên. Ông cho biết một tháng mình chi tiêu không biết bao nhiêu tiền cho xích lô vì cứ đi theo giờ. Đi tới những khu mới, vừa đi vừa đọc truyện, sáng tác, muốn có cảm hứng thì phải đi.
Chuyện tình trọn vẹn
Đi chiến khu rồi trở về thủ đô, chiến sĩ Lê Văn Ngọ thầm thương trộm nhớ một cô gái mà tên cô đã trở thành bút danh nổi tiếng của ông: Y-na (tức: Yêu Ngọc Anh) và tên con gái ông sau này (Y Linh) cũng vẫn còn dấu vết của mối tình sâu đậm đó.
Nhà cô thiếu nữ là sinh viên ngành y ở phố Trần Quốc Toản. Ông muốn đến chơi nhưng biết gia đình của Ngọc Anh nghiêm khắc nên nghĩ không biết sẽ “ra mắt” như thế nào. Lại biết thêm mấy tin khiến chàng nhạc sĩ tay chân “rụng rời”, tan nát trái tim. Ngọc Anh có chị là người đẹp Hà thành hồi bấy giờ. Họa sĩ Nguyễn Sáng đã vẽ chân dung cô gái ấy, thực chất là tặng cô chị để “tiếp cận” cô em. Khi biết Hoàng Vân muốn đến thăm Ngọc Anh, họa sĩ Nguyễn Sáng lại vẽ tiếp một bức chân dung thứ hai. Cả hai bức chân dung của họa sĩ Nguyễn Sáng nay đang có giá 350.000 euro/bức.
Biết cô Ngọc Anh chơi piano, nhạc sĩ Hoàng Vân bèn lấy hết can đảm, tung một “đòn knock-out”, phổ nhạc bài thơ mà thi sĩ Nguyễn Đình Thi đã viết với lời đề tặng nữ nhà báo Pháp Madeleine Rifaud: “Ngôi sao nhớ ai mà sao lấp lánh, soi sáng đường chiến sĩ giữa đèo Mây…”, gửi đến tặng nàng với bút danh Y-na ký dưới bản nhạc. Bút danh này sau đó đã theo ông gắn bó với nhiều ca khúc: “Tiếng cồng giải phóng - tiếng cồng chiến thắng”, “Trên đường tiếp vận”…
Tết năm đó, Ngọc Anh thướt tha xuất hiện ở phố Hàng Thùng, chúc Tết gia đình nhạc sĩ và gửi lại cho chàng một món quà mà cả đời chẳng bao giờ quên được. Mở chiếc hộp sơn mài chạm khảm kỹ lưỡng, bên trong là một chiếc khăn choàng lụa tơ tằm rất dài, giản dị nhưng lộng lẫy, thêu tay đầy đủ cả bản nhạc mà nhạc sĩ đã gửi tặng. Sau món “quà độc” đó của Ngọc Anh, họa sĩ Nguyễn Sáng rút lui. Ông biết trái tim nàng đã dành cho nhạc sĩ.
Nhạc sĩ Hoàng Vân cất giữ kỹ lưỡng món quà của người bạn đời, ông ít khi đem khoe và càng không muốn mọi người chụp ảnh, ghi hình, đăng báo món kỷ vật thiêng liêng ấy. Đối với ông, tình cảm ở tận sâu thẳm đáy tim và nó vốn dĩ mong manh lắm, cho nên cần nuôi dưỡng, chăm sóc nhau bằng tình thật mới bền lâu, chứ không phải cần phô trương cho cả thiên hạ biết.
Cho đến tận bây giờ, người con gái Hà Nội mà ông đã yêu cũng là người vợ thương mến vẫn gắn bó và chăm sóc ông từ bữa ăn, giấc ngủ đến những bài tập thể dục và bài thuốc trên giường bệnh.
Thứ trưởng Vương Duy Biên thăm nhạc sĩ Hoàng Vân
Sáng 8-7, Thứ trưởng Bộ Văn hóa - Thể Thao và Du lịch Vương Duy Biên cùng lãnh đạo Hội Nhạc sĩ Việt Nam đến thăm và động viên nhạc sĩ Hoàng Vân đang điều trị tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô (Hà Nội). Cùng đi với ông Vương Duy Biên có nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân - Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nhạc sĩ Phạm Ngọc Khôi - Phó Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam, nhạc sĩ Phú Quang và Văn Duy.
Thăm nhạc sĩ Hoàng Vân, Thứ trưởng Vương Duy Biên đã xúc động nhắc lại những đóng góp của nhạc sĩ đối với nền âm nhạc nước nhà. Đồng thời, thứ trưởng mong muốn nhạc sĩ giữ gìn sức khỏe, cố gắng điều trị để sớm trở lại với công chúng và có thêm nhiều đóng góp cho nền âm nhạc với tấm lòng, tâm huyết và tài năng của một nhạc sĩ cách mạng. Y.Anh
Mã an toàn:
Sao Việt đồng loạt sốc, tiếc thương trước sự ra đi đột ngột của siêu mẫu, diễn viên Đức Tiến ở tuổi 44.
Ý kiến bạn đọc